Een leegstaande school in Izegem werd omgebouwd tot appartementen.

Foto VRP

Nieuwe tool tegen leegstand: welke gemeente wordt pionier?

Een leegstaande school in Izegem werd omgebouwd tot appartementen.

Foto VRP

De laatste Vlaamse regering voor de verkiezingen keurde op 17 mei een voorstel van minister van Wonen Liesbeth Homans goed over het sociaal beheer van leegstaande woningen. Een gemeente kan vanaf nu een pand dat minstens twee jaar leegstaat, gedurende negen jaar in beheer nemen, renovatiewerken uitvoeren en vervolgens sociaal verhuren. Opmerkelijk: de gemeente kan bij die renovatiewerken verder gaan dan de minimumnormen zoals vastgelegd in de Wooncode. En als de termijn van negen jaar niet volstaat om de kosten terug te verdienen, kan deze verlengd worden. Welke gemeenten in Vlaanderen gaan de uitdaging aan om dit uit te testen? 

Nu nog echte renovatienormen

Gedurende de looptijd van het sociaal beheersrecht zal de gemeente de woning dus in de plaats van de eigenlijke woningbezitter beheren. Concreet houdt dit in dat de gemeente het recht heeft om werken uit te voeren in de woning en de woning sociaal kan verhuren. In ruil voor de uitoefening van het sociaal beheersrecht ontvangt de woningbezitter een jaarlijkse vergoeding.

Het zou een goede zaak zijn als lokale besturen in hun renovatiewerken een flinke stap verder gaan dan wat de Vlaamse Wooncode oplegt. Want de normen hier zijn erg laag: amper een viertal centimeter dakisolatie volstaan bijvoorbeeld al om een woning te mogen verhuren. 

Hoever kan een gemeente hierin gaan zonder te overdrijven en de rechtsbescherming voor de woningbezitter te schenden? Een hogere kostprijs van de renovatie zich zal vertalen in een langere duur van het sociaal beheersrecht. Anderzijds krijgt een woningbezitter bij een grondigere renovatie nadien wel een betere woning terug. De term ‘renovatiewerkzaamheden’ in het besluit maakt in elk geval al duidelijk dat sloop en nieuwbouw niet toegelaten is.

Bewezen aanpak

Rénovassistance in Brussel en Het Pandschap in Gent tonen aan dat de formule werkt. Zij leggen de lat hoog en gaan voor stevige energetische renovaties. De panden gaan dan ook in sociale verhuur voor periodes tot 27 jaar. Met dit nieuwe besluit zullen gemeenten niet zo ver kunnen springen. Maar het zou wel interessant zijn om te zien tot welk energetisch niveau lokale besturen kunnen renoveren. In elk geval biedt dit nieuw besluit een unieke kans voor lokale besturen om de slechtste woningen op hun grondgebied ineens een grote sprong vooruit te laten maken, en dat dan nog eens voor de meest kwetsbare doelgroepen.

Als ondersteuning bij de toepassing van het sociaal beheersrecht heeft Wonen Vlaanderen samen met een aantal steden en gemeenten een draaiboek opgesteld. Dat draaiboek wordt voorgesteld op de Dag van het Lokale Woonbeleid op 25 juni. Aan de slag!

Energiebesparing Duurzaam bouwen en wonen

Meer over Energiebesparing, Duurzaam bouwen en wonen