Q&A Petitie tegen verloning met bedrijfswagens en voor verlaging lasten op arbeid

1. Waarom toont de petitiewebsite autoreclames?

Als je het programma AdBlock installeert, krijg je ze niet te zien. De initiatiefnemers van de petitie gebruiken AdBlock en hadden daardoor de reclame niet (op tijd) gezien. Waarvoor excuses.

2. Wat met werknemers of zelfstandigen die hun wagen nodig hebben om hun job uit te voeren?

De petitie richt zich niet tegen het professioneel gebruik van dienstwagens (bedrijfswagens die werknemers nodig hebben om hun functie uit te oefenen). Wel neemt de petitie in de eerste plaats salariswagens op de korrel. Salariswagens zijn wagens die als onderdeel van het loonpakket ter beschikking wordt gesteld aan de werknemer - ook voor privé-verplaatsingen. Door de fiscale gunstregeling voor bedrijfswagens rijden er honderdduizenden van die salariswagens op de Belgische wegen rond. De cijfers over het exacte aantallen verschillen per bron, maar in een conservatieve schatting gaat het over meer dan 300.000 wagens op een totaal van 1,1 miljoen bedrijfswagens. De andere zijn dienstwagens en wagens ingeschreven op naam van zelfstandigen. Ook die kunnen voor privé-verplaatsingen gebruikt worden.

3. Het openbaar vervoer functioneert toch niet goed genoeg om al deze mensen te vervoeren? Mensen moeten mobiel zijn, hoe moet dat dan zonder auto?

Mensen zijn vrij om hun vervoersmiddel te kiezen. De petitie is niet tegen het gebruik van de wagen voor bijvoorbeeld woon-werk verkeer. Ze zegt enkel dat de overheid die keuze niet fiscaal moet aanmoedigen.

4. De bedrijfswagens zijn toch een antwoord op de hoge loonkosten in ons land?

Net daarom pleit de petitie ervoor om de middelen die gaan naar het fiscaal voordeel voor bedrijfswagens volledig om te zetten in een verlaging van de lasten op arbeid.

5. Bedrijfswagens zijn toch goed voor de werknemers? Als bedrijfswagens afgeschaft worden, krijg ik deze waarde vast niet 100% terug in mijn nettoloon... dus ik verlies?

Het doel moet zijn om loon uit te keren in euro’s en niet in wagens en diesel. Zo vergroot de keuzevrijheid voor de werknemer om loon te gebruiken voor wat hij of zij wil. Hoe de loonlastenverlaging best vorm gegeven wordt, rekening houdend met het voordeel dat werknemers nu halen uit hun bedrijfswagen, is voer voor specialisten. Het zou als studie-opdracht aan de Hoge Raad Voor Financiën gevraagd kunnen worden, ter voorbereiding van de fiscale hervorming van de federale overheid.

6. Als de salariswagens verdwijnen, zullen mensen toch met hun privé-wagen naar het werk gaan en rondrijden?

Dat zal voor een deel zo zijn. Toch is er een positief resultaat voor het milieu en de files. Een relevant aantal mensen zullen minder kilometers afleggen of overschakelen op alternatieven. Dat blijkt uit wetenschappelijke onderzoek in binnen- en buitenland, dat onder meer in deze Oeso studie aan bod komt. Professor Bruno De Borger schat dat 20 tot 25 procent van de automobilisten niet meer met de wagen zou pendelen als ze hun salariswagen moeten afstaan. Dat betekent 4 tot 5 procent minder auto’s op de weg en een gemiddelde reistijdbesparing van ongeveer 10 procent.

7. Het stelsel van bedrijfswagens is toch goed voor de economie? Het stimuleert immers de autoverkoop?

De verkoop van nieuwe, grote wagens zal inderdaad wat terugvallen. Maar het geld waarmee die wagens zouden aangekocht worden, verdwijnt daarmee niet. Het zal voor iets anders gebruikt worden en dus ook activiteit, werkgelegenheid en toegevoegde waarde genereren. Volgens de economische theorie zal de maatschappelijke welvaart zelfs toenemen. Het fiscaal voordeel voor bedrijfswagens is een subsidie die marktverstorend werkt. Aangezien de subsidie negatieve externe effecten heeft (meer luchtvervuiling, files…), is ze afbouwen goed voor de economie en de welvaart.

8. Bedrijfswagens zijn toch goed voor de bedrijven?

Dat kan op microniveau zo lijken, maar op macroniveau is dat niet het geval.  Als het fiscaal voordeel wordt omgezet in een loonlastenverlaging zijn de bedrijven niet benadeeld. Bovendien hebben ze er voordeel bij als de files afnemen: die zorgen volgens de OESO tot 2% van het BNP aan kosten (door verliesuren van werknemers en vracht, enz.).

9. Betekent het afschaffen van de fiscale gunstregeling voor bedrijfswagens geen werkgelegenheidshift naar het buitenland?

Eerder het tegendeel is waar. Nu stimuleert de fiscale gunstregeling wagenverkoop ten opzichte van andere verkoop. De tien meest populaire bedrijfswagens worden allemaal in het buitenland vervaardigd. Een gedeeltelijke verschuiving van de bestedingen van wagens naar andere consumptiegoederen, kan een positief economisch en tewerkstellingseffect hebben in België.

De Hoge Raad voor Financiën (HRF) oordeelde eerder al dat voorstanders van bedrijfswagens vaak beweringen doen over de economische baten van het systeem, die niet wetenschappelijk zijn onderbouwd. De HRF schreef als conclusie van haar studie naar bedrijfswagens:

“De Afdeling is van mening dat geleidelijk moet worden gewerkt naar de afschaffing van het bijzondere belastingstelsel van de bedrijfswagens en dat de belasting van het voordeel van alle aard afgestemd wordt op die van de lonen, zowel in hoofde van de werkgever als van de werknemer. Hetzelfde beginsel is van toepassing op de tankkaarten. Op economisch vlak is de toekenning van een voordelig belastingstelsel aan een voordeel bovenop het loon dat geconcentreerd is bij de hoge inkomens noch doeltreffend, noch billijk. Zoals hierboven aangegeven; zijn de milieugevolgen van deze praktijk bijzonder schadelijk. Het argument van de invloed op de automobielnijverheid moet worden beoordeeld rekening houdend met haar verantwoordelijkheden voor de CO2-uitstoot en de weerslag op de werkgelegenheid moet in zijn totaliteit worden beoordeeld, rekening houdend met de herverdeling tussen vervoerswijzen die de benadering die door de Afdeling wordt aanbevolen, met zich zal meebrengen.”

10. Zijn bedrijfswagens niet vaak schoner dan goedkopere, verouderde privéwagens?

Als het fiscaal voordeel vandaag wordt afgeschaft en omgezet in een loonlastenverlaging, dan rijden morgen exact dezelfde wagens op de wegen rond als vandaag. Ze zullen enkel fiscaal anders behandeld worden. Nergens rollen er in ons land tweedehandswagens van de band.

Daarna treedt er waarschijnlijk een geleidelijke verschuiving op naar minder zware modellen, maar zoiets gaat traag en vooral via de aankoop van nieuwe wagens. Het is erg onwaarschijnlijk dat er zo veel oude wagens uit het buitenland zullen geïmporteerd worden, dat het de gemiddelde leeftijd van het wagenpark significant zou beïnvloeden. Wel zal hetzelfde Belgische wagenpark minder kilometers afleggen, waardoor de luchtvervuiling zal dalen.

Meer dan 90% van de bedrijfswagens zijn dieselwagens, wat een opvallend groter aandeel is dan bij de particuliere wagens. Dat leidt mee tot de verdieseling van het wagenpark. Dieselwagens, zelfs de meest recente modellen, krijgen de uitstoot van het vervuilende NOx in reële rijomstandigheden niet onder de wettelijke norm. Zie de studie van TNO.

Het is trouwens niet zo dat de fiscale gunstregeling voor bedrijfswagens het Belgisch wagenpark sneller laat vernieuwen. Een deel van de bedrijfswagens verdwijnen na 3 of 4 jaar gebruik van de Belgische markt en worden geëxporteerd, omdat er geen vraag naar is. Uit de statistieken van Febiac blijkt dat de gemiddelde leeftijd van een Belgische wagen tussen 1993 en 2013 is gestegen van 6 jaar en 4 maand naar 8 jaar en 1 maand. Het gehele wagenpark is, ondanks het enorme aantal bedrijfswagens, dus jaar na jaar verouderd.

11. Kan de federale regering de petitie naast zich neerleggen?

Ze kan dat, maar hoe meer ondertekenaars, hoe meer politiek gewicht. Wat de federale regering niet kan, is de Europese aanbevelingen negeren. In de meest recente aanbevelingen aan ons land, schrijft de Commissie: “ Sommige specifieke kenmerken van het belastingsysteem hebben schadelijke ecologische gevolgen, zoals de fiscale behandeling van bedrijfswagens.”

Ze beveelt aan om: “ Het belastingsysteem in zijn geheel evenwichtiger en billijker te maken en in te zetten op een grootschalige fiscale hervorming die gericht is op het verlichten van de belastingdruk op arbeid, het vereenvoudigen van het belastingsysteem, het efficiënter maken van de btw, het verruimen van de belastinggrondslagen, het verminderen van het aantal aftrekmogelijkheden, het dichten van achterpoortjes en het laten uitdoven van subsidies met schadelijke milieugevolgen.”

Salariswagens en tankkaart