Vanaf nieuwjaar treden de nieuwe gemeentebesturen aan. Op dit moment is voor die nieuwe besturen echter nog steeds niet duidelijk hoe het verder zal gaan met de samenwerkingsovereenkomst rond leefmilieu. In het kader van de interne staatshervorming werd immers beslist dat deze samenwerkingsovereenkomst tussen het Vlaamse Gewest en de gemeenten wordt stopgezet. Van de gemeenten wordt anderzijds wel verwacht dat ze een gemeentelijke beleidsplanning voor de volgende legislatuur opmaken, samen met een meerjarenbegroting.
Zolang niet duidelijk is wat de prioritaire milieudoelstellingen van het Vlaamse Gewest zijn en welke financiële ondersteuning gemeenten hiervoor kunnen krijgen, dreigt leefmilieu een witte vlek te worden in deze beleidsplanning. Voor heel wat andere bevoegdheden – wonen, cultuur, onderwijs,…- maakte de Vlaamse regering deze week wel bekend wat de prioriteiten zijn voor het gemeentelijk beleid en welke financiële ondersteuning van het Gewest hier tegenover staat. Blijkbaar vindt de Vlaamse regering leefmilieu toch niet zo’n belangrijke topic voor het gemeentelijk niveau.
Begin dit jaar werd nochtans een studie opgeleverd aan Vlaams minister voor Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) met een evaluatie van de samenwerkingsovereenkomst en met voorstellen voor subsidies aan lokale overheden. Volgens dit onderzoek heeft de huidige samenwerkingsovereenkomst – die nog loopt tot eind 2013 – te veel aandacht voor middelenverbintenissen en te weinig voor milieuresultaten op het terrein.
Het rapport stelt voor om de samenwerkingsovereenkomst om te vormen tot een soort ‘subsidiemenu’ voor gemeenten die mee helpen om de Vlaamse milieuprioriteiten te realiseren. De subsidies moeten dan meer dan nu het geval is gebaseerd zijn op resultaatsverbintenissen. Die resultaatsverbintenissen moeten verder gaan dan wat wettelijk verplicht is, al stelt het onderzoek wel voor om een milieugemeentefonds op te richten om gemeenten te helpen die moeite hebben om aan de wettelijke doelstellingen te voldoen. Tot slot stelt de studie ook voor om voorlopers te belonen met extra subsidies voor gemeentelijke innovatie- en transitieprojecten.
Het blijft echter nog steeds wachten op een doorvertaling van dit rapport door de minister naar een nieuw ondersteuningssysteem voor de steden en gemeenten.
Erik Grietens