Het Interregionaal platform voor een duurzame economie, een unieke samenwerking tussen Brusselse en Vlaamse zelfstandigen-, milieu- en vakbondsorganisaties, blijft zeer verontrust over de negatieve gevolgen van de verschillende shoppingprojecten die in het Noorden van Brussel in de steigers staan. De recente ontwikkelingen in de verschillende dossiers verzwakken op sommige plaatsen misschien wel hun dossier, maar de socio-economische implicaties worden amper in vraag gesteld. De nadelen voor de werknemers in de toekomst zijn nochtans nu al duidelijk.
Deze projecten zullen niet alleen met elkaar in concurrentie gaan, ze gaan ook schade berokkenen aan de bestaande stedelijke handelskernen in Brussel en Vilvoorde. Brussel-stad verricht momenteel dan weer heel wat inspanningen om de handelsactiviteit in het centrum van de stad te stimuleren, uit angst voor de nadelige gevolgen van de concurrentie met Neo en Docks. Nochtans draagt de stad zelf ook bij tot de ontwikkeling van deze twee nieuwe shoppingcentra op haar grondgebied.
“We leven volop in een periode van loonmatiging. Enkel de demografische groei zal dan ook niet volstaan om meer koopkracht te genereren die nodig is om voldoende omzet te creëren om al deze commerciële centra te laten (over)leven”, klinkt het bij het Interregionaal Platform. “Ook de sterke groei van de e-commerce moet in rekening gebracht worden, want die spreekt dezelfde koopkracht aan. Om klanten aan te trekken, zal er uiteraard een sterke concurrentie spelen tussen de verschillende projecten. Dit zal gebeuren ten nadele van de werknemers, of ze nu loontrekkend of zelfstandig zijn.”
De grote ketens die kiezen voor een plek binnen de nieuwe shoppingcentra zullen wellicht, op termijn, hun huidige locatie in de winkelstraten verlaten. Dit zal de aantrekkingskracht van de winkelstraten verminderen, met minder omzet voor de andere handelszaken als gevolg. Mogelijks zelfs met faillissementen als gevolg, en dus een vernietiging van tewerkstelling.
“Bovendien zullen de arbeidsvoorwaarden in de shoppingcentra verlaagd worden, onder druk van de hoge huurprijs en de voorwaarden die gesteld worden door de uitbaters van deze centra. Niet zelden gaan deze in tegen de sociale akkoorden die in de ondernemingen werden gesloten. Als voorbeeld geven we de verruimde openingstijden die de winkels zouden opgelegd worden, zonder erkenning van de interne akkoorden daarover”, klinkt het.
De concurrentie tussen de drie shoppingcentra zal ertoe leiden dat de uitbaters zich extra zullen moeten inspannen om zich te onderscheiden en klanten aan te trekken. De werknemers zullen moeten volgen. De leden van het Interregionaal Platform vrezen ook dat de shoppingcentra op termijn zullen vragen om als « toeristische zone » erkend te worden, om zo de concurrentie aan te gaan met het centrum van Brussel-Stad en meer flexibele uurroosters te kunnen invoeren. Maar in deze dolle concurrentiestrijd zullen, wanneer de grens van de koopkracht bereikt is, de omzetcijfers niet volstaan om de onderhandelde premies te betalen die gekoppeld zijn aan deze bijzondere condities. Dan dreigt een dubbel nadeel voor de werknemers : flexibele uurroosters en looninlevering.
De absurde concurrentie tussen de drie shoppingcentra onderling alsook met de bestaande handelskernen zal niet leiden tot de creatie van kwalitatieve en duurzame jobs, zoals beloofd wordt door de beleidsmensen en de privéontwikkelaars. Jobs en arbeidsvoorwaarden zullen met elkaar in concurrentie komen te staan en op termijn dreigen heel wat jobs te verdwijnen.
De detailhandel vormt, gelet op de hoge werkloosheidsgraad bij vooral kortgeschoolde Brusselaars, nochtans een strategische voedingsbodem voor tewerkstelling. En dit zowel kwantitatief als inzake het profiel van de functies. Functies die bovendien weinig delokaliseerbaar zijn . Het platform ondersteunt dus een tussen de Gewesten overlegd economisch beleid dat zich baseert op het redynamiseren van de bestaande handelskernen en de modernisering van de reeds bestaande shoppingcentra. Het handelsaanbod moet in de eerste plaats kwalitatief versterkt worden en dus niet massaal uitgebreid worden. Te veel winkels doodt de winkels.
ACV-CSC Bruxelles
ACV Halle-Vilvoorde
beweging.net Brussel-Halle-Vilvoorde
UNIZO Vlaams-Brabant & Brussel
UCM
Bond Beter Leefmilieu
IEB
BRAL