Drie hordes naar een toekomstgericht energiebeleid

Volgens Europees energiecommissaris Šefčovič is België goed bezig met zijn energiebeleid. Dat stelde hij naar aanleiding van zijn bezoek aan ons land vorige week. Toch ziet Šefčovič een paar belangrijke uitdagingen: om de hernieuwbare energiedoelstellingen tegen 2020 te halen, zijn “volgehouden inspanningen” nodig. Ook de kernuitstap tegen 2025 is een stevige opdracht. De eurocommissaris benadrukte tenslotte dat hij tegen eind dit jaar een stevig energie- en klimaatplan voor 2030 verwacht.

Laat ons toe om het niet helemaal eens te zijn met eurocommissaris Šefčovič. Een schouderklopje voor het Belgisch energiebeleid is vandaag niet op zijn plaats. Waar we vooral in uitblinken, is een gebrek aan visie en een duidelijk langetermijnbeleid. Maar goed, laat ons vooruitkijken. Slagen we erin de uitdagingen die Šefčovič aanhaalt tot een goed einde te brengen, dan is er een kans om het aanmodderen achterwege te laten en echt te bouwen aan een toekomstgericht energiebeleid. Waar te beginnen?

1. 2020: doelstellingen op de helling

De hernieuwbare energiedoelstellingen voor 2020 vormen de eerste horde. Deze moeten ons op weg zetten naar nog veel meer hernieuwbare energie op de lange termijn. Na de zeer terechte beslissing om geen nieuwe grote biomassacentrales te bouwen in Vlaanderen, is er nood aan een stroomversnelling voor wind en zonne-energie. In Vlaanderen wachten actieplannen voor meer wind en zon op implementatie. Op federaal niveau houden we de evoluties voor wind op zee in de gaten. 

Nadat staatssecretaris voor Noordzee Philippe De Backer (Open Vld) liet verstaan dat hij de stekker uit de bestaande concessies wil trekken, floot minister voor Energie Marghem (MR) hem terug. De aanpassing van het steunmechanisme voor wind op zee is een beslissing van de voltallige regering. Laat ons hopen dat die regering daarbij het belang van het klimaat voor ogen houdt. Komen de 3 extra geplande windparken op zee er niet voor 2020, kunnen we de hernieuwbare energiedoelstellingen op onze buik schrijven.

2. 2025: de vraag van een miljoen

Gaan de kerncentrales dicht tegen 2025? Ondanks een stevige wettelijke verankering blijft het de vraag van een miljoen. Politici en stakeholders blijven de sluiting van alle kerncentrales tegen 2025 met de regelmaat van de klok in vraag stellen. Dit is nefast voor het investeringsklimaat. Ondertussen liggen verschillende energiescenario’s op tafel die aantonen dat we verder kunnen zonder kernenergie. Meer nog, de oude logge kerncentrales hebben geen plaats meer in een energietoekomst waar flexibiliteit het codewoord is. Tijd om definitief kleur te bekennen dus.

3. 2030: visie gevraagd

Europa wil tegen eind dit jaar een Belgisch energie- en klimaatplan dat duidelijk maakt hoe we de CO2-uitstoot veel sterker doen dalen, hernieuwbare energie laten groeien en meer energie besparen. Europa vraagt van België 35% CO2-besparing en een correcte bijdrage aan een Europese doelstelling van minstens 27% hernieuwbare energie en 30% energiebesparing. 

Als we onze inspanningen echt in lijn willen brengen met het klimaatakkoord van Parijs, moeten we nog veel hoger mikken: 45% hernieuwbare energie voor Europa en 30% hernieuwbare energie voor België zijn daarbij het absolute minimum. Voor energiebesparing moet Europa naar 40% en België moet daarbij minstens 36% besparen.

Besluit: geen rem maar een gaspedaal nodig

"In plaats van de rem op te zetten, moeten we nu het gaspedaal induwen"

Met deze uitdagingen voor ogen is het onrustwekkend dat België in de Europese arena op de rem gaat staan. Ons land stelt de doelstelling van 30% energiebesparing in vraag en hengelt naar uitstel voor het indienen van een energie- en klimaatplan. In plaats van de rem op te zetten, moeten we nu het gaspedaal induwen. 

Om ervoor te zorgen dat we daarbij niet uit de bocht vliegen, is er veel meer afstemming nodig tussen het federale niveau en de gewesten. Ook betrokkenheid van de stakeholders moet zorgen voor inspiratie én draagvlak voor die ingrijpende transitie. Op dat vlak worden vandaag voorzichtige stapjes vooruit gezet. In Vlaanderen loopt het proces van de “stroomversnelling”, de vier ministers werken aan een gezamenlijk plan van aanpak en de stakeholders mogen in een stakeholderconsultatie hun visie geven op het toekomstige energiebeleid. 

Processen genoeg. De hamvraag is nu vooral of al die effectief zullen leiden tot een coherent en toekomstgericht energiebeleid. Nog eens een jaar verliezen kunnen we ons niet veroorloven.

Windenergie Kernuitstap Klimaatbeleid Zonne-energie

Meer over Windenergie, Kernuitstap, Klimaatbeleid, Zonne-energie