Ironisch genoeg volgt het veiligheidsdebat over kernenergie in het kielzog van vurige pleidooien voor een verlenging van de levensduur – of zelfs de bouw van nieuwe - Belgische kerncentrales. “We hebben immers geen keus”, zo stellen de pleitbezorgers van kernenergie. “Als we de kerncentrales sluiten zal het licht uit gaan”. De panorama uitzending over de hachelijke situatie van de Belgische energiemarkt en een rapport van het Internationaal Energie Agentschap leveren volgens de voorstanders van kernenergie het overtuigende bewijs dat we niet zonder kunnen. De Belgische kerncentrales zouden veilig zijn en bovendien broodnodig voor onze energievoorziening. Nu afstappen van kernenergie, zoals voorzien in de wet op de kernuitstap, is volgens hen dan ook naïef.
Pleitbezorgers van een levensduurverlenging van de kerncentrales, waaronder nu ook het Internationaal Energie Agentschap, verwijzen maar al te graag naar de GEMIX studie uit 2007. Deze studie zou aantonen dat we in de problemen zullen komen bij een sluiting van de drie oudste kerncentrales in 2015. Niets is echter minder waar.
Het GEMIX-rapport becijferde het potentieel aan energiebesparing in ons land en kwam tot de conclusie dat het Belgisch energieverbruik de volgende jaren kan dalen. De vraag naar elektriciteit zal volgens het rapport wel licht stijgen (oa. door het opkomen van nieuwe toepassingen die elektriciteit vereisen), maar kan beperkt worden tot 0,3% per jaar indien we inzetten op bijkomende maatregelen om de energie-efficiëntie te verbeteren. Het zou niet meer dan logisch zijn dat GEMIX dit berekende energiebesparingspotentieel in haar rapport zou gebruiken om te berekenen of er bij een sluiting van de kerncentrales in 2015 voldoende productiecapaciteit voorhanden is om aan de elektriciteitsvraag te beantwoorden. Het is dan ook zeer opmerkelijk dat GEMIX bij het bepalen van de benodigde Belgische productiecapaciteit dit energiebesparingspotentieel plots volledig overboord gooit om dan - op basis van onrealistisch hoge groeiverwachtingen van de elektriciteitsvraag – de indruk te wekken dat een sluiting van de kerncentrales in 2015 ons in de problemen zou brengen. De GEMIX studie manipuleerde met andere woorden haar eigen gegevens om toch maar te kunnen stellen dat de kerncentrales langer (en dan maar meteen met tien jaar) moeten openblijven. Dit pleidooi wordt nu gretig overgenomen.
Toch leert een recent overzicht van de geplande en reeds gestarte elektriciteitsproductieprojecten dat er –ondanks het onzekere investeringsklimaat tengevolge van de onduidelijkheid over de sluiting van de kerncentrales - meer dan voldoende vervangingscapaciteit in de pijplijn zit om de eerste reeks kerncentrales in 2015 zonder problemen te sluiten. Een voorzichtige inschatting van nieuwe investeringsprojecten (zie Sheet hieronder) leert dat die nieuwe projecten samen jaarlijks ongeveer 23.000 GWh zullen produceren, terwijl de kerncentrales die volgens de wet op de kernuitstap sluiten tegen 2015, 14.6000 GWh/jaar produceren. Dit is overigens een conservatieve inschatting die geen rekening houdt met verschillende aangekondigde projecten voor nieuwe aardgascentrales, de verwachte groei van de offshore windenergie en een veelvoud van kleine (biomassa en warmtekrachtkoppeling) projecten. Bovendien kunnen tussen nu en 2011 en 2015 nog heel wat nieuwe projecten gelanceerd worden, zeker indien – o.a. door een bevestiging van de wet op de kernuitstap - een stabieler investeringsklimaat wordt geschapen.
Door vast te houden aan de kernuitstap zal het licht dus niet uitgaan, in tegendeel. Ons land is voor meer dan de helft van haar elektriciteitsproductie afhankelijk van verouderende en steeds minder betrouwbare nucleaire centrales. De verschrikkelijke gevolgen van een mogelijke kernramp even buiten beschouwing gelaten, zorgt onze afhankelijkheid van deze energiebron ervoor dat alleen al een (noodgedwongen) stilleggen van deze centrales nefast zal zijn voor de bevoorradingszekerheid.