Zopas stelde de Vlaamse regering het ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) voor de Antwerpse haven voorlopig vast. Met dit RUP kan de haven verder uitbreiden op Linkeroever, in de zgn. Saeftinghezone. Zoals bekend wil het Havenbedrijf hier een nieuw containerdok – het Saeftinghedok – bouwen, naast het Deurganckdok.
Bond Beter Leefmilieu is niet gekant tegen de verdere ontwikkeling van de Antwerpse haven, dit is immers één van de belangrijkste motoren voor onze economie en werkgelegenheid. BBL is wel gekant tegen een nieuw containerdok. Volgens BBL moet de beschikbare ruimte in de haven in de eerste plaats ingezet worden om nieuwe hoogwaardige productiebedrijven aan te trekken. Zo zijn er duidelijk groeikansen voor de groene industrie, een economische trend die Vlaanderen volledig aan het missen is. Het gaat dan om investeringen in milieutechnologie, recyclage van afvalstoffen tot grondstoffen, groene chemie in plaats van petrochemie,… Dergelijke activiteiten zorgen voor een hoge toegevoegde waarde en veel werkgelegenheid. Afhandeling van containers daarentegen zorgt voor een beperkte toegevoegde waarde, minder werkgelegenheid en veel verkeersoverlast.
Het nieuwe Saeftinghedok dat de haven wil bouwen, zal een capaciteit hebben van ongeveer 8 miljoen containers per jaar. Dat zorgt volgens het mobiliteitsonderzoek voor meer dan 13.000 vrachtwagens extra, per dag. De al ernstige congestie en de verkeersproblemen op de Antwerpse ring en op alle toekomende snelwegen - E19, E17, E34, A12, E313… - zullen alleen maar groter worden. Voor verschillende hoofdwegen komt het mobiliteitsrapport tot de bevinding dat meer dan 100% van de capaciteit nodig is – lange files dus. Door die verder toenemende congestie zal bovendien enorm veel sluipverkeer op het secundaire wegennet ontstaan, waardoor de gemeenten rond het havengebied met ernstige bereikbaarheids- en leefbaarheidsproblemen te kampen krijgen.
Meer info: Persmededeling van de Vlaamse regering
In feite is er nog meer dan voldoende ruimte in de Antwerpse haven voor containerbehandeling. Indien geïnvesteerd wordt in een hogere ruimteproductiviteit op de bestaande containerterminals, kunnen die terminals de verwachte groei van containertrafieken zonder problemen opvangen. Door de bouw van de nieuwe Deurganckdoksluis komen bovendien de dokken achter de nieuwe sluis binnenkort ook in aanmerking om containers te verhandelen. Door deze nieuwe sluis wordt een nieuwe containerterminal in de Saeftinghezone dus helemaal overbodig.
Opvallend is dat het computermodel om de mobiliteitsstromen te berekenen reeds rekening hield met de nog te bouwen Oosterweelverbinding. Ook hier zullen files staan. De overheid zou dus miljarden moeten investeren in een nieuwe Scheldeverbinding, zonder dat het verkeersprobleem wordt opgelost. Bovendien hield het computermodel ook rekening met de aanleg van vier nieuwe spoorlijnen, twee bijkomende sluizen en 140 km extra autowegen. Maar ondanks die zware investeringen in weg, spoor en binnenvaart, komt het computermodel tot dramatische bevindingen: alles zal stilstaan rond Antwerpen. De toevloed aan containers is gewoon te groot om nog te kunnen afvoeren. De gezondheidsnormen voor fijn stof zullen in de toekomst blijvend overschreden worden, de Europese normen voor de uitstoot van verzurende stikstofoxiden worden niet gehaald, in de zomer zullen er ozonpieken blijven en de uitstoot van broeikasgassen door het achterlandverkeer zal met 30% toenemen.
Bovendien waarschuwen economen voor het ‘crowding-out’-effect. Industriële bedrijven bepalen hun keuze van vestiging steeds meer in functie van bereikbaarheid en houden steeds meer rekening met de economische kosten van toenemende files. Te zwaar inzetten op logistieke ontwikkelingen hindert de productie-industrie en de hoogwaardige diensteneconomie en zal deze wegduwen naar beter bereikbare plaatsen. De echte inzet voor havens en Vlaamse economie is dan ook het behoud en de opwaardering van de industrie. En de industrie heeft andere noden dan de logistiek, zoals investeringen in onderzoek en ontwikkeling, innovatie, energiebevoorrading, human resources en bovenal een goede bereikbaarheid. De hoogwaardige economie dreigt daarmee één van de grootste slachtoffers te worden van de verwachte verkeersellende die ontstaat door het nieuwz containerdok.
Volgens BBL moet daarom volop ingezet worden op het aantrekken van bedrijven uit de groene industrie. Bijkomend voordeel is dat industriële activiteiten zorgen voor veel minder verkeersproblemen dan containertrafieken. Waar containertrafieken vanuit de Antwerpse haven nu voor zestig procent via de weg afgevoerd worden, is dat voor industriële activiteiten veertig procent. Industriële producten worden voor een veel groter deel afgevoerd via binnenvaart en spoor. Zo kunnen ook de verkeersproblemen in de Antwerpse regio beter onder controle gehouden worden.
Het RUP voor de haven is nog een ontwerpplan. In juni en juli komt er een openbaar onderzoek. Iedereen kan dan opmerkingen of bezwaren indienen. Het plan komt op de website van de administratie ruimtelijke ordening en kan straks worden ingekeken in de gemeentehuizen van Stabroek, Beveren, Sint-Gillis-Waas en Zwijndrecht, en ook op het stadhuis van Antwerpen. Verder worden er infomarkten georganiseerd, met deskundigen die vragen zullen beantwoorden.