Op duurzame wijze hernieuwbare energie produceren uit biomassa is mogelijk in Vlaanderen. Lokaal groenten-, fruit- en tuinafval (GFT-afval) verzamelen om warmte en elektriciteit op te wekken voor de bevolking uit de omgeving levert de meeste voordelen op ecologisch en maatschappelijk vlak. Dit blijkt uit een studie die onderzocht hoe Vlaanderen regio’s kan stimuleren om zelf energie te produceren uit lokaal beschikbare biomassa.
Duits voorbeeld
In Duitsland wekken verschillende zogeheten “bio-energiedorpen” zeer rendabel hun eigen energie op door vergisting, het omzetten van lokaal beschikbare biomassa in energierijk gas. In Vlaanderen stoten bestaande vergistingsprojecten op veel weerstand. De MIP2-haalbaarheidsstudie "Maatschappelijke en ecologische haalbaarheid van bio-energieregio's in Vlaanderen" onderzocht hoe het Duitse model goed kan werken in Vlaanderen.
Unieke samenwerking
Organisaties uit middenveld, bedrijfswereld en overheid werkten samen aan een transitie-experiment waarbij een langetermijnvisie op duurzame vergisting centraal stond. Bond Beter Leefmilieu, energie-coöperatie Ecopower, expertisecentrum Biogas-E, afvalintercommunale Limburg.net, afvalverwerker Bionerga en communicatiebureau Vestal gingen samen op zoek naar de ecologisch en maatschappelijk beste manier om te vergisten in Vlaanderen.
Grondstoffen kiezen
De keuze van grondstof om te vergisten is cruciaal. Niet elke grondstof scoort even goed. Energiegewassen en mest bijvoorbeeld zijn op vlak van ecologische duurzaamheid of maatschappelijke aanvaardbaarheid niet onbesproken. Anderzijds kunnen een slechte verwerking, verkeerde locatie en ondoordacht beleid de omwonenden opzadelen met geurhinder en andere overlast. Dit creëert lokale weerstand. Hoewel mest en energiegewassen op het eerste zicht erg rendabele grondstoffen lijken, zorgt die tegenstand ervoor dat uiteindelijk ook de economische return daalt. De keuze van de grondstof kan ook bepalend zijn voor de betrokkenheid van de lokale bevolking bij de energieopwekking.
GFT-afval
Zo kwam het project uit bij GFT-afval. Het is een biomassabron die iedere burger produceert, zodat iedereen grondstoffen kan leveren om te vergisten. Als je de vrijgekomen warmte gebruikt voor een warmtenet, of voor de verwarming van publieke gebouwen (bijvoorbeeld een zwembad) kunnen diezelfde burgers mee genieten van de opgewekte groene energie. Wanneer mensen nauw betrokken worden in het project (bijvoorbeeld via een coöperatie) neemt het eigenaarschap toe. Eventuele ongemakken van zo’n vergistingsproject worden dan ook gemakkelijker aanvaard, of zelfs verdedigd. Een extra voordeel bij het vergisten van GFT-afval: de restproducten kunnen verwerkt worden tot compost, een waardevolle bodemverbeteraar.