In haar jongste rapport over België komt het Internationaal Monetair Fonds met een voorstel voor hervorming van de fiscaliteit in ons land. Als de federale regering lasten verschuift van arbeid naar vastgoed, consumptie en energie dan kunnen er 150.000 extra banen bijkomen, aldus de financiële instelling.
Voor de oefening ging het IMF uit van een randvoorwaarde: de voorgestelde hervorming van de fiscaliteit moet inkomstenneutraal zijn: de totale belastingsdruk blijft op hetzelfde niveau. Ze is dus enkel gebaseerd op een verschuiving van de lasten: van arbeid naar andere belastingen die “minder negatieve effecten hebben op de economische activiteit”. Volgens het IMF wegen de hoge lasten op arbeid en ondernemingen in ons land op de economische groei en de werkgelegenheid.
De instelling ging na wat het effect zou zijn van een ingrijpende lastenverschuiving van 3,8% van het BNP. Dat kan door het wegwerken van fiscale vrijstellingen en verlaagde BTW tarieven (goed voor 1.3%), een vergroening van de fiscaliteit met belastingen op brandstoffen en energie ( +/-1%), een actualisatie van het kadastraal inkomen en de onroerende voorheffing (0,4%) en ten slotte het wegwerken van vrijstellingen en aftrekposten in de personen- en bedrijfsbelasting (1%). Als tegelijk de lasten op arbeid met eenzelfde bedrag zouden afnemen dan zijn er volgens het IMF significante positieve effecten op de groei, de werkgelegenheid en de netto export. Op de middellange termijn zou de economische groei met 0,8% toenemen en de werkloosheid met 2,8% dalen.
Het IMF ging de effecten van de voorgestelde hervorming op de progressiviteit van de belastingstelsel niet na. Ze vermeldt wel dat belastingen op vastgoed een eerder progressief karakter hebben. Hogere belastingen op energie en consumptie worden vaak op de korrel genomen omdat ze een degressief karakter hebben: de zwakste schouders dragen dan de zwaarste lasten. Er bestaan wel mogelijkheden om de sociale rechtvaardigheid van een vergroende fiscaliteit te waarborgen, zie daarvoor het rapport “Environmental tax reform in Europe: implications for income distribution” van het Europees Milieu Agentschap.
De meeste voorstellen van Bond Beter Leefmilieu en de andere Belgische milieufederaties uit de fiscale fiches naar aanleiding van de regeringsvorming (zie hieronder), vallen onder de lastenverschuiving die het IMF bepleit. Vliegtuigtickets, professionele diesel, biobrandstoffen of bedrijfswagens genieten in ons land bijvoorbeeld van verschillende vormen van fiscale bevoordeling waarmee het IMF komaf wil maken. Een hogere koolstofprijs in het Europees Emissie Handelssysteem, een bijkomende belasting op de afgeschreven kerncentrales of een slimme kilometerheffing zijn andere vormen van een vergroening van de fiscaliteit waarop België kan inzetten.