Woensdag publiceerde Transport and Environment (T&E) een nieuw onderzoek naar de impact van de verkeersfiscaliteit op de samenstelling van het wagenpark in verschillende EU-landen. Nederland en Denemarken slagen er in de aankoop van zuinige, minder vervuilende wagens te bevorderen. Dat doen ze door sterk te differentiëren op CO2-uitstoot, en diesels te ontmoedigen bij het bepalen van de hoogte van de verkeersbelasting, belasting op in verkeerstelling en voordeel van alle aard bij bedrijfswagens.
In België is de verkeersfiscaliteit (voorlopig) nog een soep. De BIV in Vlaanderen stuurt naar lage CO2-uitstoot en benadeelt daarbij ook diesels. Maar ze geldt niet voor de tienduizenden wagens van leasebedrijven. De verkeersbelasting is nog niet hervormd en stuurt nog niet naar lage uitstoot. De bedrijfswagenfiscaliteit stuurt richting lage CO2-uitstoot én richting diesels. Ze doet deels het tegendeel van de hervormde BIV.
Het onderzoek van T&E staat bol van de interessante weetjes over hoe het beter kan. Hieronder vindt u een selectie van de belangrijkste:
- België behoort tot de middenmoot in Europa wat betreft de gemiddelde CO2-uitstoot en het verbruik van nieuwe wagens. Dat bedroeg in 2013 124 gram/km. Koploper is Nederland met 109 gram, achterblijver is Polen met 138 gram.
- De best scorende landen zowel in absolute uitstoot als in verbetering van jaar tot jaar, sturen de parksamenstelling met een groene verkeersfiscaliteit. Zo hanteert koploper Nederland een inschrijvingstaks die sterk differentieert op CO2, stelt wagens met lage emissies vrij van verkeersbelasting en ondersteunt elektrische wagens. Dezelfde stimuli zijn ingebouwd in de fiscale behandeling van bedrijfswagens. De resultaten zijn spectaculair: jaar op jaar verminderde de gemiddelde uitstoot van nieuw-ingeschreven wagens in Nederland met 8%.
- Minstens even interessant is dat koplopers voor lage CO2-emissies Nederland en Denemarken slechts weinig nieuwe dieselwagens in het verkeer brengen. Dit gaat dus in tegen de intuïtie dat lage C02-uitstoot en verdieseling moeten samengaan. Nederland en Denemarken leggen aan dieselwagens hogere lasten op omwille van hun hoge uitstoot van stikstofoxiden.
- Voor de CO2-uitstoot van nieuwe wagens blijken de belastingen op in verkeerstelling, de jaarlijkse verkeersbelasting en de regeling voor bedrijfswagens een stuk relevanter dan de hoogte van de brandstofaccijnzen. Er blijkt geen duidelijk verband tussen de hoogte van de accijnzen en de CO2-uitstoot.
Dit is intuïtief te begrijpen. Consumenten laten bij een beslissing actuele kosten - een hoge inschrijvingstaks - meer doorwegen dan kosten gespreid in de tijd, zoals hoge brandstofkosten. Dat betekent niet dat hoge accijnzen niet relevant zijn: ze bepalen mee het aantal gereden kilometers, en dus de vervuiling door het wagenpark.