De laatste jaren zijn er heftige fluctuaties in de voedselmarkten en verveelvoudigde de prijs van sommige landbouwproducten. Daardoor nam het aantal mensen dat kampt met honger en ondervoeding opnieuw toe tot boven het miljard.
De G20 vroeg bijgevolg aan tien internationale instellingen waaronder de FAO, de Wereldbank en de WTO om de redenen voor de stijgende prijzen en toegenomen volatiliteit in de voedselmarkten te onderzoeken. De internationale instellingen wijzen expliciet met een beschuldigende vinger naar het toenemend gebruik van biobrandstoffen.
Het rapport dat afgelopen week is voorgesteld, illustreert de complexiteit van de voedselproblematiek. Toch beschrijven de auteurs een aantal belangrijke trends die nog eens aantonen hoe nauw verbonden de problemen rond voedsel, klimaat en olie zijn.
Droogtes en extreme weersomstandigheden verklaren deels de heftige prijsstijgingen van 2006, hoewel het voor de experts moeilijk is om de directe impact van de klimaatverandering na te gaan.
De onderzoekers zijn het er wel over eens dat één antwoord op de klimaatverandering, het toenemend gebruik van landbouwproducten als brandstof (biobrandstoffen), nefast is voor de voedselprijzen. De groeiende vraag naar biobrandstoffen presenteren ze na de bevolkingsgroei als de belangrijkste trend die de stijgende prijzen verklaart. Het gebruik van biobrandstoffen neemt toe. Niet alleen omdat overheden biobrandstoffen massaal subsidiëren, maar ook omdat de stijgende olieprijzen sommige biobrandstoffen concurrentieel maken met olie.
Tussen 2007 en 2009 ging 20% van de wereldwijde productie van suikerriet, 9% van plantaardige olie en 4% van suikerbiet naar de verwerking tot biobrandstoffen. Alle economische projecties komen er op uit dat een (toenemend) gebruik de voedselprijzen opstuwt. Zo stelt een berekening van de Oeso dat biobrandstoffen de prijzen van tarwe, granen, olie houdende zaden en plantaardige olie respectievelijk met 8%, 13%, 7% and 35% kan doen toenemen.
Het spreekt voor zich de meer dan één miljard allerarmsten, die het grootste deel van hun inkomen aan voedsel besteden, de eerste slachtoffers zijn van deze evolutie. Het rapport pleit voor een breed pallet aan maatregelen, waaronder het schrappen van verplichte bijmenging van biobrandstoffen en de afschaffing van subsidies voor biobrandstoffen.
Europa wil tegen 2020 10% hernieuwbare energie in transport verplichten. Een doelstelling die verschillende Europese landen, zo leren de nationale actieplannen hernieuwbare energie, zullen bereiken door biobrandstoffen. Dit rapport komt bij in een steeds groeiend lijstje van studies die aangeven dat het verder stimuleren van biobrandstoffen voor transport op deze manier zowel sociaal als ecologisch niet te verantwoorden is.