Sinds begin deze eeuw is de luchtkwaliteit in Vlaanderen opmerkelijk verbeterd. Meestal blijkt die verbetering voor een groot deel toe te schrijven aan milieu-investeringen en de toepassing van Best Beschikbare Technieken door de industrie, als gevolg van aangescherpte Europese milieunormen. Het probleem van luchtvervuiling verschoof de afgelopen tien jaar meer en meer van industrie richting transport en huishoudens.
Wat fijn stof betreft blijft het probleem voornamelijk de piekvervuiling op smogdagen. Op dagen met weinig wind en temperatuurinversie – wanneer we in onze eigen vervuiling blijven zitten - gaan de luchtmeters zwaar in het rood. Daardoor halen we de Europese doelstelling – maximum 35 dagen met overschrijding – op verschillende plaatsen niet. Meteen ook de reden waarom België door de Europese Commissie werd doorverwezen naar het Europees Hof. De gemiddelde jaargrenswaarde wordt wel overal gehaald.
Wat verzuring betreft is NOx (stikstof) veruit het grootste probleem in Vlaanderen, als gevolg van het te grote aandeel dieselwagens in België. De normen voor SOx (zwavel) en NH3 (methaan) worden wel gehaald. De daling van SOx is onder meer een gevolg van de strengere Europese normen voor petroleumraffinaderijen, de verbetering voor methaan is een gevolg van emissiearme veestallen, ook het gevolg van Europese regels.
Voor zware metalen in de lucht, lijkt de situatie min of meer onder controle. Voor de meeste zware metalen – lood, arseen, cadmium… - worden de normen gehaald of bijna gehaald. Wel blijven er lokale overschrijdingen in de directe omgeving van bedrijven in Hoboken, Genk en Beerse. Deze bedrijven zullen bijkomende investeringen moeten uitvoeren om tegen eind 2012 de normen wel te halen, want dan treden nieuwe Europese streefwaarden in werking. Koper blijft wel problematisch voor heel Vlaanderen. De transportsector heeft hierin het grootste aandeel, vooral via slijtage van remmen.
Ook voor dioxines halen we de milieudoelstellingen. Toch blijft aandacht hiervoor noodzakelijk, omdat dioxines niet afbreken en vroeg of laat in de voedselketen terecht dreigen te komen. Na serieuze saneringen bij de industrie in de jaren ’90, is illegale afvalverbranding vandaag de belangrijkste bron van dioxines, met een bijdrage van maar liefst 69%. Een veel striktere handhaving van afvalverbranding in open lucht, afvaltonnen of open haarden dringt zich dan ook op.