Het Vlaams Parlement keurde onlangs het nieuwe Mestdecreet goed. Met de goedkeuring van het 4de mestactieprogramma ligt de weg open voor uitzonderingsmaatregelen op de bemestingsnormen, de derogaties die de landbouwsector aan Europa vraagt voor een reeks gewassen. Dinsdag 17 mei deed het Europese Nitraatcomité uitspraak over deze aanvraag.
Het lijkt ons meer dan nodig om de focus in dit dossier te (her)leggen naar waar hij moet liggen, met name bij de nood aan versnelde verbetering van de waterkwaliteit in Vlaanderen. De indruk was bij sommigen misschien verkeerdelijk ontstaan dat het mestdecreet er enkel moest komen om vervolgens derogaties te kunnen krijgen…
Ter herinnering: Europa legt de nitraatnorm voor oppervlakte op 50 mg per liter. Dit is een absolute bovengrens. De Europese Commissie zegt zelf dat we boven die 50 mg onmiskenbaar risico’s nemen voor leefmilieu en volksgezondheid. Welnu, ondanks de inspanningen en de dalende trend in de laatste 10 jaar, vertoont zowat 30% van de meetpunten in Vlaanderen nog steeds een overschrijding van deze nitraatnorm.
Met het nieuwe mestdecreet stelt de Vlaamse regering zich als doel om in 2014 de overschrijdingen terug te brengen tot 16% van de meetpunten en in 2018 tot 5%. De landbouwsector en de milieusector schaarden zich in een gezamenlijk advies uitdrukkelijk achter deze doelstellingen.
Als we weten dat de overschrijdingen in de laatste 10 jaar halveerden, zal de landbouwsector alleszins een stevige tand moeten bijsteken om in de komende 7 jaar de overschrijdingen terug te brengen van 30% naar 5% van de meetpunten. Hoe een effectief en haalbaar instrumentarium er kan uitzien om deze doelstelling te halen wordt nu bekeken. Of dit mét of zonder derogaties gebeurt is niet eens van zoveel belang. Wat telt is dat de doelstellingen worden gehaald.
Wij geloven in elk geval niet dat een aanhoudende groei in de veestapel een oplossing biedt. De milieubeweging pleit voor een evolutie naar een aanpak waarbij de hoeveelheid geproduceerde mest in verhouding staat tot de draagkracht van bodem en water in Vlaanderen. Dit moet op een sociaal aanvaardbare manier gebeuren. Het wordt tijd dat hierover ook binnen de landbouwsector een diepgaand debat wordt gevoerd.
We roepen ook Vlaams minister van leefmilieu Schauvliege op om bij de totstandkoming van het concrete uitvoeringsmaatregelen voluit te focussen op de verbetering van de waterkwaliteit en om de milieusector daarbij samen met de landbouwsector als gesprekspartners te beschouwen.