Sinds de grootschalige invasie van Oekraïne door Rusland zijn de volumes Russisch vloeibaar gas (lng) die via de Haven van Zeebrugge verscheept worden, toegenomen. In 2023 ontving Zeebrugge niet minder dan 7.16 miljard kubieke meter LNG uit het Russische noordpoolgebied: 40% van álle Russisch lng in Europa. De opbrengsten die het Kremlin zo ophaalt zijn groter dan de steun die België aan Oekraïne verleent. Dit weekend kwamen meer dan 100 leden van de vredes-, natuur- en klimaatbeweging en Oekraïense gemeenschap op straat om een einde te eisen aan de exclusieve toegang die Russische tankers genieten tot de Fluxysterminal in Zeebrugge. De organisatoren juichen de stappen toe die de aanwezige minister Tinne Van der Straeten zet naar een Europees verbod op de overslag van Russisch lng. De organisatoren roepen de gewestelijke overheden op om dit voorstel te steunen. De organisatoren eisen dat er ook werk wordt gemaakt van verbod op invoer, en eisen een duidelijk mensenrechtenkader voor bedrijven zoals Fluxys om dergelijke situaties in de toekomst te vermijden.
Luttele maanden na de Russische annexatie van de Krim in 2014, ondertekende Fluxys een 20-jarencontract met het Russische gasbedrijf Yamal LNG. Daarmee bezegelde het bedrijf een structureel samenwerkingsverband met een oorlogszuchtig regime. Iets wat de Oekraïense bevolking nu zuur opbreekt: het Kremlin haalt namelijk groot geld binnen dankzij haar exclusieve toegang tot de grootste opslagtank van Fluxys die het speciaal voor Rusland in Zeebrugge bouwde. Alleen in 2023 werd de Russische staatskas al 1 miljard euro rijker dankzij het Russische fossiele gas dat Fluxys verhandeld.
Mensen en organisaties van de Oekraïense gemeenschap in België zakten vanuit verschillende steden af naar Brussel om hun eisen kracht bij te zetten.
"De mars van vandaag stuurt een duidelijke boodschap: België moet ophouden de oorlogsmachine van Poetin te financieren door als doorgeefluik voor Russische gaswinsten te fungeren. Het onthutsende contrast tussen de financiële steun die België geeft aan Oekraïne (500 miljoen euro in 2022 en 2023) en de inkomsten die Rusland haalt uit gastransporten via Zeebrugge (1 miljard euro alleen al in 2023) is ontstellend. Het is hoog tijd dat de Belgische regering prioriteit geeft aan mensenrechten en klimaatactie boven winstgedreven deals met diegenen die beschuldigd worden van 125.000 oorlogsmisdaden. We eisen onmiddellijke actie om de overslag van Russisch LNG te verbieden en om bedrijven zoals Fluxys verantwoordelijk te stellen voor hun medeplichtigheid aan de versterking van de oorlogsmachine die verantwoordelijk is voor de dood van onschuldige Oekraïners.", zegt Svitlana Romanko, oprichtster en directeur van Razom We Stand.
Fluxys heult met oorlogsmisdadigers
De Belgische steun aan de Russische oorlog gaat echter veel verder dan de fors gestegen belastinginkomsten alleen. Novatek, de bevoorrechte handelspartner van Fluxys, neemt namelijk zelf ook actief deel aan Poetins agressieoorlog.
De CEO van het bedrijf wiens tankers wekelijks in Zeebrugge aanmeren houdt er zeer dichte banden op na met Redoet. Deze Russische privémilitie vult stilaan het gat op dat de beruchte Wagnermilitie achterliet, en voert al sinds het begin van de invasie specifieke militaire opdrachten uit in Oekraïne aan de zijde van het Russische leger. Daarnaast biedt Novatek ook een extra loon aan voor nieuwe Russische rekruten die naar het front gestuurd worden, en ondersteunt zo Poetins mobilisatie.
“Het is duidelijk dat het Fluxys compleet ontbreekt aan een kader om de nefaste impact van haar handelsrelaties op mensenrechten te voorkomen of te mitigeren. Dat Fluxys – een bedrijf dat grotendeels in publieke handen is – nu zelfs zonder enige scrupules zaken doet met oorlogsmisdadigers is onhoudbaar.
Zowel Fluyxs als de overheid moeten werk maken van een structurele verankering van mensenrechtencriteria voor de handelsrelaties van onze bedrijven.”, zo stelt Mattijs Van den Bussche, campagnemedewerker van Vredesactie.
Houd het Arctisch gas in de grond
Ook verschillende milieu- en klimaatorganisaties trokken mee de straten op. De forse winsten die de Russische gasindustrie boekt via Zeebrugge dragen namelijk bij aan de verwezenlijking van Poetins ambitie om tegen 2035 de exportcapaciteit van Russische lng te verdrievoudigen. Dat zou een regelrechte klimaatramp zijn. Rusland beschikt over de grootste gasreserves ter wereld, en is zelf bereid om – ondanks de klimaaturgentie – deze volledig te ontginnen en vermarkten. De gigantische lekkages die bij de productie van het vloeibaar gas ontsnappen maken het gas even schadelijk als het Amerikaanse schaliegas.
Angelos Koutsis, energie-expert bij Bond Beter Leefmilieu stelt:
“Voor Russisch gas uit de Noordelijke ijszee is Zeebrugge een onvervangbare toegangspoort naar internationale markten. Zonder de Belgische overslagdiensten, die het gas overhevelen van de schaarse ijsvaarders naar conventionele schepen, kan Rusland onmogelijk dezelfde volumes naar landen zoals China exporteren, laat staan deze volumes verdriedubbelen, zoals het vandaag beoogt. Alle overheden van ons land moeten nu een Europees verbod steunen, voor vrede en klimaat: een andere positie is na twee jaar treuzelen onverdedigbaar.”
België is aan zet
Reeds twee jaar voeren Vredesactie, Bond Beter Leefmilieu en Greenpeace campagne om het Russisch gas in de grond en uit Belgische en Europese havens te weren. Ze juichen de steun van Minister van Energie Tinne Van der Straeten voor een Europees verbod op de overslag van Russisch gas toe, dat nu is opgenomen in het voorstel van de Europese Commissie voor het 14e sanctiepakket.
De organisatoren vragen:
-
De steun van de Vlaamse regering voor het Europese voorstel om overslag te verbieden. Eerder deze week stemde de Vlaamse parlementaire commissie Buitenlands Beleid tegen een resolutie die een verbod op Russisch gas in Europese havens steunde. De meerderheid stemde tegen. We roepen de Vlaamse regering op om dit Europese voorstel niet langer in gevaar te brengen. Gebeurt dit niet, dan leidt dit tot een de facto jaarlijks steunpakket van 500 miljoen euro aan Rusland!
Het overgeslagen gas gaat voornamelijk naar bestemmingen buiten Europa en heeft dus een verwaarloosbare invloed op onze bevoorradingszekerheid. Dit contract bevoorraad de Russische oorlogskas met geld.
- Start internationale onderhandelingen om ook de import van Russisch LNG zo snel mogelijk aan te pakken. Duitsland gaf reeds aan het Russisch LNG – dat nu via België in haar leidingennetwerk terechtkomt – niet nodig heeft. Ook België kan perfect zonder Russisch LNG in haar energiebehoeften voorzien. Versnelde investeringen in hernieuwbare energie laten ons toe om ook de import van Russisch gas in de nabije toekomst een halt toe roepen.
- Zorg ervoor dat de bescherming van mensenrechten verankerd wordt in de handelsrelaties van onze bedrijven. Met de pas gestemde Europese zorgplichtwetgeving als leidraad kan de regering een bindend kader scheppen voor bedrijven, waarmee onze handelsrelaties bijdragen aan de bescherming van mensenrechten en klimaatdoelstellingen, in plaats van deze te ondermijnen.
Deze manifestatie is een initiatief van Vredesactie, en werd georganiseerd in samenwerking volgende partners: Greenpeace Belgium, Bond Beter Leefmilieu, Promote Ukraine, Europees Netwerk in Solidariteit met Oekraïne, De Levensboom, Tegengas/Degaze, Food & Water Action Europe, Veganachy en Extinction Rebellion Gent.