Natuur is een zaak van ons allemaal

Met deze open brief spreken meer dan 60 organisaties zich uit voor natuur als deel van de oplossing, in plaats van als een bedreiging voor de landbouw.

Een eerste versie van deze tekst verscheen in februari, als reactie vanuit het brede middenveld op de hevige boerenprotesten en de politieke beslissingen die in het verlengde daarvan genomen werden, in het nadeel van natuur en milieu. Naar aanleiding van de Internationale dag van de Biodiversiteit en vlak voor de regionale, federale en Europese verkiezingen, herhalen we deze boodschap. Natuur moet opnieuw een stem krijgen in het politiek en publiek debat, en een vaste plek aan de onderhandelingstafel. Natuur is niet het probleem, maar een belangrijk deel van de oplossing. Maatregelen voor natuurherstel terugdraaien, is een verduiveld slecht idee. Het maakt een doeltreffende aanpak van de uitdagingen waar we als maatschappij voor staan onmogelijk. 'Dit gaat ons allemaal aan. Wij vragen een oplossingsgerichte dialoog.' 

Als er iets duidelijk is geworden na twee weken van boerenprotest, is het dat ons voedselsysteem voor een gigantische uitdaging staat. Ons voedselsysteem is zo fundamenteel voor álle burgers, dat de systeemfouten die nu haarscherp blootgelegd worden, brede maatschappelijke discussie verdienen. Wij willen een oplossingsgerichte dialoog. We moeten én willen samen met alle actoren tot een duurzame uitkomst komen. Het huidige landbouwmodel botst zowel socio-economisch als ecologisch op zijn grenzen en dat gaat ons allemaal aan.

Alleen integrale en doordachte beslissingen kunnen de boeren helpen. Door het natuurbeleid af te zwakken, wordt een doeltreffende aanpak van de immense uitdagingen waar we als maatschappij voorstaan onmogelijk gemaakt.

630.000 doden

Zonder vruchtbare bodems groeien er nergens gewassen. Zonder natuur, geen voedselproductie. Driekwart van alle gewassen is afhankelijk van bestuivers. Een robuuste natuur maakt de landbouw minder kwetsbaar voor extreme weersomstandigheden. Meer natuur betekent meer koolstofopslag. Onze natuur verder laten verloederen, zal dramatische gevolgen hebben voor de landbouwsector en dus voor ons voedselsysteem. En dat terwijl veel boeren nu al in een penibele socio-economische situatie zitten. Tegelijk bewijzen heel wat (agro-ecologische en biologische) landbouwers vandaag al dat het anders kan. Door landbouw en natuur te verweven, garanderen we de broodnodige klimaatbuffers en de biodiversiteit die onze teelten beschermen en versterken.

Boeren zijn trouwens niet de enige economische actoren die baat hebben bij een gezonde natuur. Meer dan 50% van de wereldeconomie hangt ervan af, berekende het World Economic Forum. Bedrijven hebben natuurlijke hulpbronnen en ecosysteemdiensten nódig. Die worden zwaar bedreigd door de voortdurende achteruitgang van de biodiversiteit en door de klimaatverandering.

De totale kosten van de klimaatverandering worden, voor de Belgische economie, geraamd op 9,5 miljard euro per jaar. Nu maatregelen voor natuurherstel terugdraaien, is een verduiveld slecht idee. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) laat weten dat een slechte milieukwaliteit bijdraagt aan één op de acht sterfgevallen. Dat zijn jaarlijks 630.000 doden in de EU, omgerekend 11.700 doden in België.

Minder waterbommen en meer welzijn

Elke hectare natuur extra betekent acht zorgbehoevende personen minder. De gezondheidsvoordelen van natuur zijn zowel preventief als curatief, met effecten op ons fysiek en mentaal welbevinden. Denk ook aan de grote waarde van recreatie en beleving in natuurlijke landschappen. Met zoveel langdurig zieken en een vergrijzende bevolking is het een gemiste kans om de positieve invloed van natuur niet mee te nemen in de beslissingen.

Natuur is onze beste bondgenoot tegen klimaatverandering. Waterbommen zoals die in Wallonië in 2021, en zware overstromingen zoals die in West-Vlaanderen in 2023, zullen vaker en vaker voorkomen. De vraag is niet of maar wanneer. De enige manier om ons daartegen te beschermen, is door ruimte te voorzien voor natuur.

Investeren in natuur creëert win-winsituaties. Elke euro rendeert ook meerdere malen: extra belangrijk in tijden van besparingen.

Deze brede coalitie van organisaties wil natuur een stem geven in het overleg. We moeten naar een duurzaam landbouwmodel, met een leefbaar inkomen en bestaanszekerheid, binnen de grenzen van milieu, natuur en klimaat, zodat we er als maatschappij in zijn geheel wel bij varen.

Ondertekend door:

1) 11 maart-beweging    2) 11.11.11    3) Aardewerk    4) BE Vegan vzw   5) Beweging.net    6) BioForum    7) Bond Beter Leefmilieu    8) BOS+    9) Breekijzer vzw   10) Broederlijk Delen    11) Canopea    12) Climate Express    13) CM Gezondheidsfonds    14) Commensalist    15) De Landgenoten    16) Dryade    17) Eatmosphere    18) Faire Gemeente    19) Fairtrade Belgium    20) Food Forest Institute    21) Fundamentele grondrechtenbeweging Postversa vzw    22) Gents MilieuFront 23) Greenpeace    24) Grootouders voor het Klimaat 25) Herbronnen.Resources

26) JNM    27) Join For Water    28) KAYA Belgian Coalition of Ecopreneurs     29) Klimaat -en vredesactiegroep Pimpampoentje FV    30) Klimaatcoalitie    31) Klimaatzaak    32) Landwijzer    33) Les Amis de la Terre - Belgique    34) Limburgs Landschap    35) Limburgse Milieukoepel    36) Linked Farm    37) Natuur.Koepel     38) Natuurpunt    39) Oikos vzw    40) Onafhankelijke Ziekenfondsen    41) Oost West Centrum     42) Pasar    43) Pomona vzw 44) ProVeg België   45) Reset.Vlaanderen    46) Rikolto    47) Rise for Climate Belgium   48) Robur op Den Eik vzw   49) Solidagro

50) Solidaris   51) The Shift    52) Trage Wegen    53) Transitie Vlaanderen vzw    54) Veldwerk vzw   55) Velt    56) Vlaamse Jeugdraad    57) Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning    58) Voedsel Anders    59) Voedselteams    60) Vogelbescherming Vlaanderen    61) vzw Durme   62) Waerbeke   63) Waterland     64) Werkgroep natuurlijk imkeren    65) Wervel    66) West-Vlaamse Milieufederatie    67) World Council for Public Diplomacy and Community Dialogue I-vzw    68) WWF