Op vrijdag 16 november sloeg de ‘Vlaanderen in Actie’-karavaan haar tenten op in de Antwerpse Singel voor haar jaarlijkse ‘away day’. ‘Vlaanderen in Actie’ (ViA) is het toekomstproject, voor Vlaanderen, waarbij de regering zich in 2009 samen met maatschappelijke partners engageerde om Vlaanderen tegen 2020 tot Europese topregio op gebied van duurzaamheid te maken.
De Vlaamse topambtenaren kwamen in de Singel van gedachte wisselen met de leden van de Raad van Wijzen over hoe de transitie op cruciale ViA thema’s kan versterkt en versneld worden. Voor een aantal doelstellingen uit het Regeerakkoord en het Pact 2020 is dat dringend nodig, denk maar aan de Vlaamse mobiliteitsknoop en de ruimtelijke wanorde, het hoge energieverbruik, de falende strijd tegen CO2-uitstoot, toenemende kinderarmoede. We stelden vast dat een aantal administraties duidelijk op de goede weg is en dat een aantal andere het juiste pad nog niet gevonden heeft. Daarnaast viel het op dat het ViA-proces onderweg de betrokkenheid en enthousiasme bij de maatschappelijke partners is kwijtgespeeld. Van de 20 leden van de Raad van Wijzen waren er 4 aanwezig. Dat is een vaststelling die minister-president Kris Peeters niet onverschillig kan laten. Vooral niet als hij in 2013 bij wijze van pre-electorale voorzet ViA wil presenteren als een succesverhaal van deze Vlaamse regeringscoalitie.
In het voorjaar van 2011 versterkte het ViA-proces de nadruk op een meer transversale aanpak, weg van het werken in silo’s. Het transitie denken deed zijn intrede in het ViA-jargon en het belang van participatie met de stakeholders werd bevestigd. Er werden 13 thema’s geselecteerd, waar een fundamentele omslag (of transitie) nodig is om een Europese topregio te kunnen worden:
- nieuw industrieel beleid,
- gazellesprong (internationaal ondernemen),
- gericht innovatiebeleid
- iedereen mee, iedereen actie
- Flanders’ care
- kinderarmoede
- hernieuwbare energie en smart-grid
- ruimte voor morgen
- slimme mobiliteit
- duurzame en creatieve stad
- duurzaam wonen en bouwen
- duurzaam materialenbeheer
- versnelling investeringswerken
We konden vaststellen dat deze aanpak inmiddels succesvol kiem heeft geschoten binnen enkele administraties. Zo wordt onder andere het project ‘duurzaam materialenbeheer’ integraal aangepakt, met veel aandacht voor het doorbreken van de silo’s, het participatieve aspect en transitiedenken. Ook het beleidsplan ‘Ruimte Vlaanderen’ en het transitietraject duurzaam wonen en bouwen kennen een positieve dynamiek. Tegelijk zien we dat het in een aantal andere thema’s business as usual blijft. Dat geldt voor het ViA-project ‘slimme mobiliteit’, waar we amper beweging zien, terwijl het een van de meest prangende vraagstukken is voor Vlaanderen. Ook de transitie naar hernieuwbare energie bleef lange tijd stil. Mogelijk komt hierin verandering door de opmaak van een Actieplan met als lange termijnstreefdoel 100% hernieuwbare energie in 2050.