Om de doelstellingen van de Europese Green Deal te behalen, heeft de Europese Commissie deze week vier voorstellen aangenomen die het vervoerssysteem van de EU grondig moeten moderniseren. Doel: de uitstoot van de transportsector met 90% verminderen tegen 2050. De Europese trein zal alvast een belangrijke rol spelen in het verhaal.
Het pakket werd ‘efficient and green mobility package’ gedoopt en steunt op vier pijlers: een slim en duurzaam transportnetwerk, een versterkt spoor, intelligente transportsystemen voor chauffeurs en duurzame stadslogistiek.
Slim en duurzaam TEN-T netwerk
Het trans-Europese vervoersnetwerk (TEN-T) is de voornaamste vervoersinfrastructuur in Europa, denk aan spoorwegen, binnenwateren, zeevaartroutes en het wegennet.
Het afgewerkte TEN-T zal 424 grote steden met elkaar linken, waarbij vooral het spoor een grote rol speelt. Door onder andere de grensovergangen te vergemakkelijken, een gezamenlijk ticketsysteem in te voeren en passagierstreinen aan 160km/u te laten rijden, moet het comfort van de treinrit sterk naar omhoog en de duurtijd van de rit fors naar beneden. Wie van Kopenhagen naar Hamburg treint, zou er in de toekomst 2,5 uur over doen, dat is twee uur minder dan vandaag.
Ook het goederentransport krijgt een plek in het voorstel: de Commissie zal 9 vervoerscorridors creëren die spoor-, auto-, en waterwegen integreren. Zo kan makkelijker geschakeld worden tussen verschillende vervoersmodi. Verder bepleit de Commissie een snellere afhandeling in goederenterminals, kortere wachttijden bij grensovergangen, en een toename van het goederenvervoer per spoor door onder andere te kiezen voor langere treinen.
Aanzwengelen treinritten
Hoewel het aantal mensen dat met de trein reist de laatste jaren is toegenomen, bleef het vooral een binnenlandse aangelegenheid. Slechts 7% van alle spoorkilometers tussen 2001 en 2018 gingen een landsgrens over. Het actieplan bevat concrete acties om de drempels weg te werken. Het gaat onder meer over gebruiksvriendelijke Europese ticketverkoop, betere bijstand van passagiers die te maken krijgen met vertragingen en de intrekking van overbodige nationale technische en operationele regels.
Intelligente transportritten voor chauffeurs
De voorstellen bevatten ook een sterk technisch aspect. Cruciaal hierin zijn de aanpassingen aan het Intelligent Directive System (ITS), dat ondertussen al meer dan een decennium oud is. Belangrijke data zullen ter beschikking komen voor ITS-diensten, zoals realtime verkeersinformatie. Door meer in te zetten op gelinkte data zullen we ons veiliger op onze wegen kunnen bewegen, zal er meer info beschikbaar zijn over wegenwerken en uitzonderlijke verkeerssituaties en wordt het eenvoudiger om een reis te plannen met verschillende vervoersmodi.
Ons land op een kruispunt van transportcorridors (bron: TEN-T national factsheets)
Duurzame stadsmobiliteit
De laatste pijler is stadsmobiliteit: een bron voor emissies en overlast in stadscentra. In het voorstel wordt prioriteit gegeven aan emissievrije oplossingen voor taxi's en stedelijke vervoersdiensten, voor de ‘last mile’ van leveringen in de stad en voor de bouw en modernisering van mobiliteitsknooppunten, waar je van het ene op het andere vervoersmiddel kan stappen.
Opvallend: in het voorstel werden de financieringsmogelijkheden van lokale en regionale overheden om deze prioriteiten uit te voeren, in kaart gebracht. In 2022 zal de Commissie een aanbeveling doen aan de EU-lidstaten voor de ontwikkeling van nationale plannen om hun steden daarin bij te staan.
Hoopvolle toekomst voor het transport
Conclusie: het efficient and green mobility package is een sterk onderbouwd voorstel waarbij de accenten goed liggen. Cruciaal binnen het plan staat het spoor en in steden wordt de nadruk volop gelegd op fietsen, wandelen en het openbaar vervoer.
Het vervoer van goederen zal eenvoudiger kunnen doordat de verschillende vervoersmodi beter op elkaar ingespeeld zijn, en dat met aandacht voor het welzijn van de chauffeurs. Op vlak van digitalisatie zal onze mobiliteit ook niet meer achterblijven. Maar goed ook, want de huidige verbeterpunten zijn niet meer op een hand te tellen.
Het plan is verdienstelijk. Maar zoals altijd: the proof of the pudding is in the eating. De uitvoering wordt cruciaal. We kijken ook daar uit naar visie en daadkracht.
