Vorige week stelde Vlaams minister van leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) het nieuwe Mest Actie Plan (MAP 4) voor. Bond Beter Leefmilieu las het uitgebreide dossier en concludeert: Vlaanderen heeft te veel mest.
Te veel mest
Het nieuwe mestactieplan (MAP 4) bouwt verder op de principes van het vorige (MAP 3). Met het MAP 3 besliste de Vlaamse overheid vier jaar geleden om de veestapel niet meer te verkleinen. Integendeel, er werd zelfs een systeem uitgewerkt waarmee veehouderijen nog kunnen uitbreiden. Voor het wegwerken van het mestoverschot werd volledig ingezet op mestverwerking. Zo pakt de overheid het mestprobleem niet aan de bron aan. Die principes blijven ook in MAP 4 behouden.
Die mest zorgt ervoor dat de landbouwers geneigd zijn veel dierlijke mest op hun velden uit te rijden. Vaak meer dan de gewassen nodig hebben, want uitrijden is goedkoper dan de mest te laten verwerken. Doordat de gewassen de mest niet meer kunnen opnemen, vloeit die rechtstreeks in de waterlopen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de waterkwaliteit in 2010 terug achteruit ging.
Nood aan handhaving
Een strikt controle- en sanctiebeleid moet overbemesting tegen gaan. In MAP 3 is al duidelijk geworden dat handhaving cruciaal is. Zonder strikte handhaving blijft proper water een verre droom. Met strikte controle en sanctionering bij overtreding van de regels kan die droom wel realiteit worden. De waterkwaliteit zal dan op zijn minst toch significant verbeteren. Ook dat werd in de beginperiode van MAP 3 aangetoond. Toen werd een gevoelige verbetering van de kwaliteit van het oppervlaktewater genoteerd. Als Vlaanderen die evolutie zou doorzetten in het MAP 4, dan zouden we vrij snel aan de Europese normen voor waterkwaliteit kunnen voldoen. Met MAP 3 daalde het aantal meetpunten met een overschrijding van de norm tussen 2007 en 2009 van 42% naar 28%.
Schauvliege mikt op 2018 om op de meeste plaatsen in Vlaanderen aan de nitraatnorm voor oppervlaktewater te voldoen. Er mag dan nog in maximaal 5% van de meetpunten een overschrijding van de norm worden opgetekend. De milieubeweging vraagt zich af waarom de minister niet ambitieuzer wil zijn en de positieve trend, die we de voorbije jaren zagen, niet verder wil zetten.
Andere bemestingsnormen
Naast het handhavingsysteem veranderen ook de bemestingsnormen. De totale stikstof- en fosfaatnormen gaan voor de meeste gewassen naar omlaag. Dat betekent dat er minder mest op de akkers mag worden gebracht. Voor een deel van de Vlaamse landbouwers zal dat zeker een aanpassing vragen. Het aandeel dierlijke mest in die totale norm wijzigt echter bijna niet. Of deze nieuwe normen de waterkwaliteit zullen verbeteren weet men niet. Daarover zijn jammer genoeg nog geen studies beschikbaar.
Derogatie
Voor de landbouworganisaties is het cruciaal om nu zo snel mogelijk derogatie te verkrijgen van Europa. Derogatie is de toestemming voor Vlaanderen om, in bepaalde gevallen en onder specifieke voorwaarden, af te wijken van de algemene bemestingsnormen. Minister Schauvliege zal die afwijking zo snel mogelijk aanvragen bij Europa. De milieubeweging herhaalt haar eis om eerst aantoonbare milieuresultaten te boeken, alvorens versoepelingen toe te laten.
Het voorstel van MAP 4 wordt nu ter advies voorgelegd aan de strategische adviesraden Minaraad, SALV en SERV. Ook het brede publiek zal zich over het voorstel kunnen uitspreken in een openbaar onderzoek dat wordt georganiseerd. Ten laatste op 18 maart kan iedereen opmerkingen op de tekst van het ontwerp MAP via de Mestbank overmaken aan minister Schauvliege. Op www.vlm.be is daarover meer informatie te vinden, alsook de ontwerptekst MAP 4.