Het federale akkoord over de kernuitstap was amper koud, toen het Federaal Agentschap voor de Nucleaire Controle (FANC) vorige week opvallend positief communiceerde over de stresstests van de Belgische kerncentrales. Die stresstests, waartoe Europa zich engageerde in de nasleep van de kernramp in Fukushima, zouden moeten nagaan in welke mate onze kerncentrales bestand zijn tegen extreme scenario's, zoals aardbevingen, overstromingen, stroompannes, terreuraanvallen, vliegtuigcrashes of het uitvallen van koelsystemen.
De voorbije maanden maakte Electrabel, als uitbater van de Belgische kerncentrales, zelf een analyse van de stressbestendigheid van zijn kerncentrales. Aangezien het hier om de gecontroleerde gaat die zichzelf controleert, moet het FANC zich als onafhankelijke instantie uitspreken over het geleverde werk. Amper vijf dagen na datum reageerde het FANC al opvallend positief op het afgeleverde rapport van meer dan 500 bladzijden. Het leek alsof FANC wilde doen uitschijnen dat er geen vuiltje aan de lucht is en dat onze kerncentrales bestand zijn tegen alle mogelijke veiligheidsrisico’s. De N-VA repte zich dan ook om luid te roepen dat de centrales gemakkelijk tien jaar langer kunnen openblijven.
Laat ons eerlijk zijn. Wij kunnen vandaag nog geen uitspraken ten gronde doen over dit omvangrijke rapport. Ook het FANC zal tegen het einde van dit jaar de stresstest nog grondig onderzoeken. Wat alvast wel duidelijk is, is dat er heel wat investeringen nodig zijn om de kerncentrales minder onveilig te maken. Zo lijkt Tihange bijvoorbeeld niet bestand tegen een overstroming van de Maas en zijn er bijkomende investeringen nodig om de reactoren te beveiligen tegen een vliegtuiginslag.
Bovendien werden heel wat zaken gewoonweg niet onderzocht. Zo werd bijvoorbeeld geen rekening gehouden met de specifieke ligging van de kerncentrales die op een boogscheut liggen van zeer dichtbevolkte gebieden zoals Antwerpen en Luik. Een socio-economische inlevingsoefening om aanschouwelijk te maken wat de effecten zijn op een stad als Antwerpen of Luik wanneer delen van deze steden effectief radioactief besmet worden, zou hier dan ook op zijn plaats zijn.
Laat één ding alvast duidelijk zijn. De stresstests zullen er nooit in slagen sluitende informatie geven over de veiligheid van kerncentrales. Natuurlijke overmacht, technisch of menselijk falen kunnen nooit volledig uitgesloten worden. De enige manier om onnodige risico’s te vermijden, is dan ook om onze kerncentrales te sluiten. Het akkoord dat de federale onderhandelaars vorige week bereikten, betekent niet meer of minder dan dat de eerste drie kerncentrales effectief moeten sluiten in 2015. Als de stresstests daar al iets aan zouden kunnen veranderen, is het enkel dat de centrales vroeger zouden moeten sluiten als blijkt dat de veiligheid onvoldoende kan gegarandeerd worden.