Het ontwerprapport van de commissie experts die in opdracht van minister Magnette de ideale energiemix van België bestuderen, is beschikbaar sinds 2/7/2009. De bedoeling van de federale regering is om het zogenaamde GEMIX-rapport te laten dienen als basis voor een beslissing over de eventuele verlenging van de levensduur van de Belgische kerncentrales.
De belangrijkste conclusie en aanbeveling van het rapport is dat energiebesparing in België de eerste en allerbelangrijkste prioriteit is. Verder houdt GEMIX een uitgebreid pleidooi voor het recupereren van de “nucleaire rente”, anders gekend als de nucleaire windfall profits.
De groep experts legt zeer zwaar de nadruk op de gebrekkige functionering van de Belgische elektriciteitsmarkt en de stijgende afhankelijkheid van import van elektriciteit uit het buitenland. En ten slotte bespreekt het rapport natuurlijk uitgebreid de voor- en nadelen van het langer openhouden van de kerncentrales. Het rapport beschouwt alle opties met de kerncentrales als nog mogelijk. Alleen moet er wel heel dringend een beslissing komen, zeggen de experts.
De GEMIX groep hakt geen knopen door, dat blijft het prerogatief van de politiek.
Weeral is dit een rapport geworden over de energiemix, dat vooral over elektriciteit gaat. Het nucleaire debat zorgt voor zeer ernstige tunnelvisie bij de experts en beleidsmakers. In hun pleidooi om dringend een beslissing te nemen gaan de experts voorbij aan het feit dat er al een beslissing is: de wet. De operatoren zijn gehouden te handelen volgens die wet. Alleen doet Electrabel er alles aan om de wet te negeren en verder te doen alsof ze er niet is. Door bijvoorbeeld dure vervangingsinvesteringen in de oudste reactoren te lanceren.
De voorliggende ontwerpstudie levert onvoldoende informatie. De argumentatie is bijzonder mager. Bijvoorbeeld over de kostprijs van de kernuitstap, en de realiseerbaarheid van de verlenging.
Aangezien de informatie ontbreekt om te beslissen of een verlenging haalbaar is, kan de regering op deze basis het risico niet nemen de vergunning van de centrales aan te passen. De wet blijft dus onverkort van kracht.
Het is duidelijk dat de ontwerpstudie nog op een aantal belangrijke punten zal moeten worden bijgeschaafd om beleidsrelevant te kunnen zijn.