FOST Plus, de organisatie die verpakkingsafval in Vlaanderen beheert, vraagt dit jaar een nieuwe erkenning aan bij de drie gewesten. Een ideale gelegenheid dus om het huidige beleid te evalueren en bij te sturen volgens de principes van het duurzaam materialenbeheer. Bond Beter Leefmilieu bundelde enkele eisen en constructieve voorstellen in een standpuntnota die we twee weken geleden toelichtten bij de Interregionale Verpakkingscommissie. Dit overheidsorgaan moet de erkenning afleveren, en bepaalt dus de regels die FOST Plus als private organisatie moet volgen om verpakkingen zo duurzaam mogelijk te beheren. Wat dat betreft is er nog heel wat ruimte voor verbetering. Hieronder lichten we onze voornaamste eisen toe.
Doelstellingen leiden tot actie
Een eerste belangrijke onderwerp is het formuleren van realistische maar ambitieuze doelstellingen. Eerst en vooral is het dringend tijd om de recyclage doelstelling voor kunststof verpakkingen op te drijven. FOST Plus haalt al jaren de wettelijke doelstelling van 30% recyclage, maar gaat er nauwelijks boven. Voor andere materialen (glas, metaal, karton) haalt de organisatie veel hogere recyclage percentages. Een verhoging van de doelstelling voor kunststof afval zal leiden tot meer inspanningen om plastic verpakkingen selectief in te zamelen en te recycleren.
Voor hergebruik van verpakkingen zouden er ook echte doelstellingen moeten komen. Dit zou de verpakkingsproducenten aanzetten om innovatieve systemen op te zetten die niet langer gebaseerd zijn op wegwerpverpakkingen. Nu wordt het ontbreken van wettelijke doelstellingen rond hergebruik te pas en te onpas gebruikt door de sector om investeringen in hergebruik te weigeren. Het aanpakken van zwerfvuil is een derde domein waar duidelijke doelstellingen moeten helpen om een al lang aanslepend probleem structureel aan te pakken.
Heffing op verpakkingen die in restafval terechtkomen
Als aanvulling bij de statische recyclagedoelstellingen, pleit BBL ervoor om de verpakkingsproducenten (via FOST Plus) een heffing op te leggen voor de hoeveelheid verpakkingen die niet selectief ingezameld en gerecycleerd worden. Hierdoor zal FOST Plus automatisch selectieve inzameling en recyclage van dit afval stimuleren tot op het punt dat dit economisch optimaal is, in plaats van tot het huidige, arbitrair vastgelegde en veel te lage niveau van 30% recyclage. Zulke heffing is wetenschappelijk onderbouwd, en absoluut te verantwoorden aangezien de kosten voor verbranding van de verpakkingen die in het restafval terechtkomen momenteel niet door FOST Plus worden gedragen.
BBL verwacht duidelijkheid
Tot slot vraagt BBL ook om eindelijk werk te maken van een heldere sorteerboodschap voor PMD. Een duidelijke “ja/nee” boodschap aangebracht op individuele verpakkingen zou de consument én de afvalophalers heel wat kopzorgen besparen. Individuele marktspelers als Albert Heijn tonen dat dit mogelijk is. Maar het is wel belangrijk dat de boodschap uniform is voor alle verpakkingen, dat is een taak voor FOST Plus.
Met onze standpunten willen we de stilstand in het verpakkingsafvalbeleid doorbreken, zodat Vlaanderen koploper in Europa kan blijven. Onze ideeën werden op de hoorzitting niet negatief onthaald. Het is nu aan de Interregionale Verpakkingscommissie om kleur te bekennen over wie in Vlaanderen de touwtjes van het verpakkingsafvalbeleid in handen heeft: de overheid, of FOST Plus.