België slaagt er niet in om de uitstoot van verzurende stoffen onder controle te krijgen. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het Europees Milieuagentschap, dat vorige week verscheen. We komen nog niet in de buurt van de Europese doelstellingen, die we met liefst 43 % overschrijden. Enkel Ierland doet nog slechter. Er zullen dan ook bijkomende maatregelen genomen moeten worden om de Europese milieu- en gezondheidsdoelstellingen te kunnen halen.
De belangrijkste reden waarom België zo slecht scoort, is het steeds groeiende autoverkeer en daarbij de ‘verdieseling’ van ons wagenpark. Bij een dieselvoertuig is de uitstoot van NOx gemiddeld drie maal zo hoog als bij een bezinewagen. In België behoren de accijnzen op diesel tot de laagste van Europa. Bovendien worden “groene” premies gegeven voor de aankoop van kleine dieselwagens. Dit beleid moet drastisch worden omgegooid. Ook de ruimtelijke ordening zal bijgestuurd moeten worden om de groei van het autoverkeer bij de bron aan te pakken.
Stikstofoxiden dragen bij aan de vorming van ozonpieken en fijn stof en zorgen daardoor voor gezondheidsproblemen. Daarnaast zijn ze verantwoordelijk voor een versnelde verwering van historische gebouwen, een verminderde opbrengst van landbouwgewassen en de achteruitgang van bos-, heide- en natuurgebieden.
Op Europees niveau werden in 2001 per lidstaat maximale uitstootplafonds vastgelegd voor NOx. Deze plafonds moeten tegen 2010 gehaald worden. Uit het rapport van het Europees Milieuagentschap blijkt nu dat België in 2010 76.000 ton NOx te veel de lucht zal inblazen. Daarmee zit België 43% boven het wettelijk vastgelegde plafond, zelfs indien alle voorziene bijkomende maatregelen worden uitgevoerd. Hiermee zit België bij de slechtste leerlingen van de Europese klas. Enkel Ierland doet nog slechter:
Autoverkeer in de hand houden
De twee voornaamste bronnen voor de uitstoot van verzurende stoffen zijn het autoverkeer en energieproductie/verbruik. Samen zijn die goed voor 90% van de verzurende uitstoot. De sector ‘verkeer’ kent daarbij de grootste overschrijdingen van de Europees vastgelegde plafonds.
Aangezien het wegverkeer de voornaamste bron is voor de overschrijdingen van het plafond voor NOx, zullen op de eerste plaats maatregelen moeten getroffen worden om het totale volume en de groei van het autoverkeer in de hand te houden. Deze cijfers maken nogmaals duidelijk dat de invoering van een slimme kilometerheffing echt wel noodzakelijk is om de verzurende uitstoot onder controle te kunnen houden. Deze slimme kilometerheffing mag niet op de lange baan worden geschoven.
Ook onze ruimtelijke ordening speelt een belangrijke rol om de groei van het autoverkeer in de hand te houden. Nog steeds worden plannen goedgekeurd om op zuivere autolocaties nieuwe bedrijventerreinen, kantoren of winkelcentra te ontwikkelen. Zolang geen beleid wordt gevoerd om het totale volume van het autoverkeer te beheersen, zal de individuele milieuwinst van properdere voertuigen teniet worden gedaan door de totale groei van het autoverkeer.
Verder zullen bijkomende investeringen in openbaar vervoer, zoals in het Gewestelijk Expresnet rond Brussel of in bijkomende light-rail verbindingen, noodzakelijk zijn om de doelstellingen te kunnen halen. Dergelijke voorstedelijke openbaarvervoersnetwerken kunnen een concurrentieel alternatief bieden voor de autopendel naar de steden.
Diesel
Omdat de uitstoot van NOx van dieselvoertuigen drie maal zo hoog ligt als die van benzinevoertuigen, moet ook op dit vlak worden ingegrepen. Op federaal niveau moeten de accijnzen op diesel en benzine gelijk getrokken worden. De accijnzen op diesel behoren nu tot de laagste van Europa. Op Vlaams niveau moeten de verkeersbelastingen gevarieerd worden op basis van de milieukenmerken van een voertuig. Dit is ook zo voorzien in het regeerakkoord. Bovendien moeten de zogenaamd “groene” premies bij de aankoop van dieselwagens worden afgeschaft.
Steenkoolcentrales
Daarnaast zullen maatregelen moeten getroffen worden om de uitstoot van energiecentrales terug te dringen. Vooral steenkoolcentrales vormen een probleem. Een steenkoolcentrale heeft immers een veel hogere NOx-uitstoot dan een gasgestookte centrale. Daarom moet volop de kaart getrokken worden van hernieuwbare energie, warmtekrachtkoppeling (WKK), en gasgestookte STEG-centrales. Nepoplossingen zoals het bijstoken van biomassa in steenkoolcentrales, zal ons niet vooruithelpen. Vorige week werd een nieuwe milieubeleidsovereenkomst met de elektriciteitsproducenten goedgekeurd. Daardoor zou de verzurende uitstoot van elektriciteitscentrales tot onder het Europese plafond moeten zakken.
Om tot slot energieverbruik bij gezinnen terug te dringen, moet volop verder geïnvesteerd worden in isolatie, lage-energiewoningen en passiefhuizen.