De Vlaamse regering keurde vorige week het ruimtelijk plan voor ‘Ventilus’ principieel goed. Deze nieuwe West-Vlaamse hoogspanningslijn is nodig om nieuwe windmolenparken op zee aan te sluiten op ons elektriciteitsnetwerk aan land. Dat is een belangrijke beslissing. In de eerste plaats vermindert het onze klimaatimpact. Het tracé is daarnaast goed gekozen: door voor de logische keuze van ruimtelijke bundeling met de autosnelweg te gaan, ontziet het maximaal natuurgebieden en vogeltrekroutes. Tegelijk keurde de regering normen en een monitoringsnetwerk voor elektromagnetische velden goed, zodat mogelijke schade aan de gezondheid wordt vermeden.
Nuttig en noodzakelijk
Het nut en de noodzaak van deze nieuwe hoogspanningsverbinding staan buiten kijf. Ventilus is noodzakelijk om onze energieonafhankelijkheid te vergroten, onze klimaatdoelen te halen en de West-Vlaamse economie te versterken. De windcapaciteit op de Noordzee zal toenemen van 2 naar minstens 6 gigawatt, wat overeenkomt met de capaciteit van zes grote energiecentrales. Om die groene — en onafhankelijke — energie op zee te verbinden aan het netwerk op land, is Ventilus een noodzakelijk puzzelstuk.
Elektriciteit zal een cruciale rol spelen in het energiesysteem van de toekomst — denk maar aan elektrische wagens of dito verwarming. Gevolg: tegen 2050 zal de elektriciteitsvraag verdubbelen of zelfs verdrievoudigen. Op dit moment is offshore windenergie een van de meest efficiënte en betrouwbare vormen van hernieuwbare energie. Het Ventilusproject zorgt er verder ook voor dat het zwakke elektriciteitsnet in West-Vlaanderen wordt versterkt, waardoor de verdere elektrificatie van bedrijven en gezinnen daar mogelijk wordt. En we worden bovendien onafhankelijk van energieleveringen door oorlogszuchtige regimes.
Ventilus is een noodzakelijk puzzelstuk om offshore windmolenparken te verbinden aan het netwerk op land, en versterkt daarbij het zwakke West-Vlaamse net.
Goede tracékeuze
Een nieuwe hoogspanningslijn aanleggen door West-Vlaanderen is een gevoelige ingreep, die onvermijdelijk een impact zal hebben op natuur, landschap en omwonenden. Daarom is het absoluut noodzakelijk om de nieuwe verbinding landschappelijk goed in te passen, natuurgebieden te ontzien en zo veel mogelijk te bundelen met bestaande infrastructuur, zoals snelwegen. Op de meest kwetsbare locaties, zoals in Zedelgem, wordt de lijn ondergronds aangelegd.
De milieu- en natuurverenigingen werden al vroeg in het proces betrokken, wat zeker geholpen heeft om tot dit tracé te komen. Verder kunnen bestaande lijnen van een lager spanningsniveau ondergronds gelegd worden, zodat er netto geen toename is van bovengrondse leidingen. Zo is alvast afgesproken dat de bestaande elektriciteitslijn tussen Oostende en Brugge ondergronds wordt gelegd. Dat is een goede zaak voor de natuur, omdat er nu veel trekvogels tegen deze lijn te pletter vliegen.
En wat met de gezondheid?
Vanuit de lokale bewonerscomités zijn er veel vragen bij de gezondheidsrisico’s als gevolg van de blootstelling aan elektromagnetische velden van hoogspanning. Dat werd uitgebreid onderzocht door de intendant. Zijn aanbeveling was om bindende normen vast te leggen voor elektromagnetische velden, zowel voor kortstondige als langdurige blootstelling. Dat is in lijn met de aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad en moet ervoor zorgen dat het voorzorgsbeginsel wordt doorgevoerd, zodat er geen gezondheidsschade kan ontstaan bij omwonenden.
De Vlaamse regering heeft dit ter harte genomen. De normen werden vastgelegd in Vlarem en in een bindend afsprakenkader van de Vlaamse regering met Elia. Bovendien keurde de Vlaamse regering op dezelfde vergadering de oprichting van een monitoringsnetwerk goed. Zo kan de blootstelling aan magnetische velden van hoogspanningsverbindingen constant gemeten en opgevolgd worden.
Verder keurde de Vlaamse regering een ruimere compensatieregeling goed. Mensen die binnen de 100 meter van de nieuwe lijn wonen, hebben het recht om uitgekocht te worden. Wie ter plaatse wil blijven wonen, krijgt — afhankelijk van de afstand — een vergoeding tot 25 procent van de waarde van de woning. Ook landbouwers en zelfstandigen langs het tracé kunnen rekenen op financiële compensaties.
Volgende stappen
De principiële goedkeuring van het ruimtelijk uitvoeringsplan is de belangrijkste politieke beslissing die genomen moest worden. Nu brengt de Raad van State advies uit, al is dat bij ruimtelijke plannen eerder een formaliteit. Vervolgens kan de Vlaamse regering het plan definitief goedkeuren.
Dat ruimtelijk uitvoeringsplan vormt dan de basis voor een vergunning voor de hoogspanningslijn. Daarvoor wordt opnieuw een milieueffectenrapport opgemaakt, waarin nagegaan wordt wat de exacte inplanting wordt van de masten, welk soort masten gebruikt worden, hoe de landschappelijke inpassing er uitziet, … Er wordt ook een nieuw openbaar onderzoek georganiseerd, waarbij iedereen opmerkingen en bezwaren kan indienen. Vervolgens kan op basis daarvan een beslissing over de vergunning worden genomen. Maar die beslissing zal voor de volgende regering zijn.
