Sinds het Oekraïens Nationaal Agentschap voor Corruptiepreventie de Belgische gasnetbeheerder Fluxys op de lijst van internationale sponsors van oorlog plaats, horen we tal van drogredenen van minister Van der Straeten waarom een verbod op de overslag van Russisch gas in Zeebrugge niet mogelijk zou zijn. Allemaal smoesjes. Hoog tijd om deze klimaatbom een halt toe te roepen en Putins oorlogskas niet langer te spijzen.
Fluxys maakte de afgelopen tijd al te beste beurt. De Financial Times beschreef hoe de gasnetbeheerder met overslagdiensten een cruciale rol speelt in de globale Russische LNG handel en zo de oorlogskas van het Kremlin spijst. De lng uit het noordpoolgebied dat in Zeebrugge wordt overgeslagen van ijsbreker naar gewone lng-tankers, zou de Russische schatkist 800 miljoen euro aan belastinginkomsten opleveren in 2023.
Nog geen dag later zette het Oekraïens Nationaal Agentschap voor Corruptiepreventie Fluxys op de lijst van internationale sponsors van oorlog. Internationale reputatieschade voor Fluxys, die ook blijft plakken aan onze overheden: de gemeenten (77,4% via Publigas) en de federale overheid (3,4% via FPIM) zijn namelijk hoofdaandeelhouders.
Russisch LNG overslag is geen import
93% van de overgeslagen Russische LNG in Zeebrugge gaat naar niet-EU landen. De volumes die wel naar de EU gaan, stellen zelfs minder dan één duizendste van de totale gasvraag in de EU voor. Toch kon de minister het niet nalaten om verwarring te zaaien in de Financial Times met een drogreden “We zijn gedetermineerd om het probleem aan te pakken …we moeten een manier vinden dat de bevoorradingszekerheid niet in het gedrang brengt".
Maar bevoorradingszekerheid is dus géén geldig argument voor de overslag van Russische lng in de haven van Zeebrugge. Sterker nog, het huidige contact is zelfs contraproductief: de bestaande infrastructuur die nu de Russische lng export faciliteert, kan evengoed de Europese bevoorradingszekerheid dienen.
België heeft EU niet nodig om contract te verbreken
In De Standaard stelde minister Van der Straeten dat “een verbod alleen op Europees niveau ingevoerd kan worden". Weeral een drogreden. In het contract tussen Fluxys en Yamal LNG staat duidelijk dat acties van een overheidsinstantie in België gelden als een Force Majeure. In mensentaal: een Belgisch verbod op overslag van Russisch lng geldt als overmacht. Fluxys kan dan het contract verbreken zonder risico op Russische schadeclaims.
Europa ligt niet dwars
Europa telt maar vijf landen met LNG-overslaginfrastructuur: Nederland, het Verenigd Koninkrijk, België, Frankrijk en Spanje. Nederland en het Verenigd Koninkrijk zijn sinds de aanvang van de oorlog al gestopt met overslagdiensten voor Russische LNG. Zij hebben alvast niet gewacht op een Europees sanctiepakket.
Als België hun voorbeeld volgt, heeft dat meteen een impact. Het nabijgelegen Montoir in Frankrijk kan maar een fractie van de volumes van Zeebrugge opvangen. Bovendien kan België, samen met het Verenigd Koninkrijk en Nederland, wellicht Frankrijk en Spanje overtuigen om voor een multilateraal verbod te gaan. Dan is er geen Europese unanimiteit nodig. Multilaterale actie onder impuls van België zou de doodsteek betekenen voor het Russische plan om de Arctische lng export te verdriedubbelen tegen 2030.
Geen tijd te verliezen
Indien we wachten met een verbod, zit de kans er goed in dat de overgeslagen volumes in Zeebrugge zelfs nog zullen stijgen door de Russische expansieplannen. Zeebrugge is daarvoor hun beste plan B nu de nieuwe overslaghaven in Moermansk onderhevig is aan sancties uit de VS. Dat België deze fossiele expansiedrang faciliteert via de haven van Zeebrugge, is onbegrijpelijk in het licht van de Russische agressie en onze gebrekkige inzet voor het klimaat.
Nu Fluxys en België zo’n internationale blamage kregen, zou het alle hens aan dek moeten zijn binnen de federale regering om de reputatieschade zo snel mogelijk af te wenden. In plaats van zich er telkens onderuit te praten, is het tijd voor minister Van der Straeten om verantwoordelijkheid te nemen. Ze kan nu niet anders dan de overslag van Russisch gas in België te verbieden.
