Welk beleid maakt van Vlaamse micro-algen een mega-succes?

Zoals wel vaker is onbekend, onbemind. Dat geldt ook voor microalgen. Kleine organismen, maar ze kunnen een bijzonder grote positieve impact hebben op mens en milieu. Met het Maestro-project werken Vlaamse spelers aan de oprichting van de lokale algenindustrie. Een fluitje van een cent? Niet altijd, maar gelukkig kan daar vanuit het beleid iets aan gedaan worden. 

De voordelen op een rijtje 

Er wordt tegenwoordig veel geschreven over het “groene goud”. Doet dit nog geen belletje rinkelen? We hebben het over algen op ons bord. Kort samengevat combineren algen indrukwekkende hoeveelheden essentiële nutriënten met een lage milieu-impact. In 2022 ging het Maestro-project van start, een samenwerkingsverband tussen academische instellingen, Vlaamse kwekers en verschillende andere spelers uit de keten. Het doel: Vlaanderen op de kaart zetten als pioniersregio. 

Chlorella en spirulina, de twee belangrijkste microalgen in het Maestro-project, scoren vooral hoog als eiwitbron: in hun gedroogde vorm bestaan ze voor meer dan 60% uit proteïnen, tegen 20% bij rundvlees of zalm. Daarnaast bevatten ze ook allerlei interessante vitaminen, mineralen en antioxidanten. 

De productie heeft op haar beurt erg weinig inputs nodig: pesticiden of meststoffen zijn overbodig en het gebruikte water hoeft niet van drinkwaterkwaliteit te zijn. Het mag bijvoorbeeld afkomstig zijn van regenwaterinstallaties, restwater van landbouw- of voedselprocessen, grassappen of zelfs zout water. Afhankelijk van de installatie kan het water ook gerecycleerd worden. 

Het belang van lokale waardenketens

In het dichtbevolkte Vlaanderen zijn gewassen die geen grond en water verslinden, bijzonder welkom. Maestro vormt een nuttig kader om deze nieuwe kweek in waardenketens in te bedden en tot bij de consument te brengen. Maar er zijn ook andere uitdagingen. 

Een aantal daarvan kan op Vlaams niveau aangepakt worden. Zo zijn installaties voor het kweken en verwerken van microalgen zeldzaam en dus vaak duur. Vlaanderen kan een aantal basisinstallaties opnemen in hun netwerk van locaties met innovatieve piloot- en testinstallaties voor de voedingsindustrie. Ook de ontwikkeling van nieuwe installaties kan aangemoedigd worden, via bijvoorbeeld projectsubsidies van VLAIO. 

Daarnaast worden microalgen vaak verward met zeewier, in feite macroalgen. Dit leidt soms tot adviezen die niet van toepassing zijn op de microalg, zoals dat van de Belgische Hoge Gezondheidsraad om consumptie te beperken tot 7 gram per dag — begrijpelijk advies voor jodiumrijk zeewier, maar veel minder van toepassing op microalgen. 

Europese wetgeving

De verwarring tussen zeewier en microalgen speelt ook op Europees niveau. Niet onbegrijpelijk voor een innovatief gewas dat buiten bestaande categorieën valt, maar het wordt toch dringend tijd om enkele lacunes op te vullen of de bestaande wetgeving te verduidelijken. Dit is zeker ook het geval voor regelgeving rond de teelt van biologische algen. 

Daarnaast ontvangen Europese landbouwers steun vanuit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Allerlei gewassen, technieken en technologieën kunnen rekenen op financiële ondersteuning, maar microalgen nog niet. Als we dit nuttige gewas echt willen omarmen, zou dit een logische toevoeging zijn. 

Vlaamse microalgen verdienen een kans

Samengevat kunnen Vlaamse microalgen bijdragen aan een transitie naar eiwitconsumptie met een hoge nutritionele impact en lage ecologische voetafdruk. Een ketenproject als Maestro toont het belang van samenwerking, maar ook het beleid kan op Vlaams en Europese niveau een duwtje in de rug geven via gerichte acties.