De Morgen publiceerde deze week bijzonder onrustwekkend nieuws over de wijze waarop minister Schauvliege – bevoegd voor klimaatbeleid - de Vlaamse regering tracht te onttrekken aan haar verplichtingen onder het Europees klimaatbeleid. Indien de informatie klopt, zou zij erop aansturen om de Europese 2020 doelstellingen inzake de reducties van broeikasgassen te omzeilen.
Waarover gaat het? Onder het Europees energie- en klimaatpakket werden reductiedoelstellingen afgesproken voor 2020. Er zijn reductiedoelstellingen voor de energie-intensieve bedrijven (in het jargon: ETS) en er zijn reductiedoelstellingen voor alle andere sectoren (non-ETS). ETS wordt vanaf 2013 Europees geregeld, dus daar gaat het niet over. Maar voor de non-ETS-sectoren (landbouw, transport en gebouwen) worden de doelstellingen per lidstaat vastgelegd. België moet voor de non-ETS haar uitstoot tegen 2020 met 15 procent reduceren. Het gaat hier dus over maatregelen zoals isolatie van gebouwen, energie-efficiëntie van huishoudens en verkeer enz… Kortom: het gaat hier om het eigen Vlaams beleid.
Minister Schauvliege lijkt nu een “oplossing” gevonden te hebben om de eigen doelstelling te halen zonder zelf de minste inspanning te moeten doen. In de nota die de krant De Morgen kon inkijken, staat uitgelegd welke achterpoort ons land kan gebruiken om haar Europese klimaatverplichtingen vanaf 2013 te ontvluchten. De minister wil een boekhoudkundige operatie opzetten, waarbij ze een deel van reeds gerealiseerde reductiedoelstellingen van ETS-bedrijven "kaapt" en in haar CO2-boekhouding inschrijft als ‘non ETS’-realisaties. Ze lijkt er met andere woorden niet voor te kiezen om echt in te zetten op verregaande reducties in de non-ETS sectoren. En laat dat nu net de sectoren zijn waar op allerlei terreinen heel wat winst te boeken valt. Zo zorgt een betere isolatie van onze gebouwen bijvoorbeeld niet alleen voor minder CO2-uistoot, maar kunnen hier ook heel wat bijkomende jobs gecreëerd worden. En, onze transportsector verduurzamen kan ervoor zorgen dat onze luchtkwaliteit er gevoelig op verbetert.
Dit plan is dus niet alleen niet bijzonder netjes ten opzichte van de betrokken bedrijven, maar het betekent vooral dat Vlaanderen zich onttrekt aan de afspraak om bij te dragen tot de strijd tegen de klimaatverandering. Zo zou een van de rijkste regio’s ter wereld weigeren haar deel van de oplossing voor het klimaatprobleem bij te dragen, en dat terwijl ons land de Europese delegatie zal moeten leiden op de volgende klimaatconferentie.
Het Europese emissiehandelssysteem, dat de broeikasgasuitstoot van de energie-intensieve industrie regelt, startte in 2005. Sinds die dag geldt deze handel in uitstootrechten enkel voor CO2. Bovendien worden de rechten door de lidstaten toegekend. Vanaf 2013 verandert het emissiehandelssysteem. Andere broeikasgasemissies, zoals N2O (distikstofoxide of lachgas), worden vanaf dan ook in het emissiehandelssysteem ondergebracht. Daarnaast bepaalt Europa hoeveel emissierechten aan de bedrijven worden toegekend.
Door een creatieve interpretatie van het systeem denkt de minister eraan om – op zijn minst - de lachgasuitstoot voor 2005 op rekening van de non-ETS sectoren te plaatsen. Lachgas is een zeer sterk broeikasgas dat in Vlaanderen vooral wordt uitgestoten door de chemiereus BASF. Door de zogenaamde 'lachgasconvenant' uit 2005, die BASF sloot met de Vlaamse overheid, is de uitstoot van lachgas de laatste jaren gedaald. Door deze daling in te boeken op de rekening van de non-ETS sector, kan Vlaanderen op kousenvoeten haar doelstellingen tegen 2020 halen.
De reducties die de non-ETS dankzij dit boekhoudkundig truukje niet meer moet verwezenlijken, komen op het conto van de industrie terecht. Het Europese emissieplafond van de ETS-sector zal hierdoor worden aangescherpt. Dat dit nodig is, zullen we niet ontkennen. De industrie heeft door de economische crisis de voorbije jaren heel wat minder uitgestoten en heeft heel wat emissierechten over (zie ook hier en hier), maar dat minister Schauvliege de inspanningen van de industrie wil opdrijven ten koste van het Vlaamse klimaatbeleid, dát lijkt ons nogal ver gezocht.