Begin december raakten de Europese ministers van Financiën het eens over een voorstel om de Europese verplichting om minimum 5% btw te heffen op groenten en fruit, te laten vallen. Een belangrijke beslissing om gezonde voedingskeuzes toegankelijker te maken. Ondertussen engageerde de Nederlandse regering zich in haar regeerakkoord al om te bekijken hoe ze de verlaging tot 0% zou kunnen doorvoeren. Volgt België het Nederlandse voorbeeld?
De Farm to Fork-strategie vermeldt expliciet het gebruik van fiscale stimuleringsmaatregelen om de transitie te maken naar een meer duurzaam voedselpatroon. De Europese Raad geeft nu concreet vorm aan deze ambitie door voor fruit en groenten een btw-verlaging tot 0% voor te stellen. Concreet: geen verplichte btw meer op groenten en fruit. Elke lidstaat zou zelf kunnen kiezen hoe laag ze willen gaan, maar het huidige minimum zou dus worden opgeheven.
Momenteel legt de Europese wetgeving het minimale btw-tarief voor groenten en fruit vast op 5%. Boven deze grens is elke lidstaat vrij om een tarief te kiezen. Voor België is dat momenteel 6%, voor Nederland 9%. Dat het Europese minimum daalt, wil bijgevolg dus niet per definitie zeggen dat alle lidstaten tot 0% zullen dalen. Nederland spreekt zich nu in zijn regeerakkoord voorzichtig uit om toe te werken naar die 0%.
Een gezond en duurzaam voedselpatroon vormt mee de basis voor een gezonde bevolking en reduceert tal van andere kosten, in het bijzonder op gezondheid en milieu. Beter voorkomen dan genezen, en dus zou het een sterke zet van Europa zijn om de verlaging door te voeren.
Dit is een manier om de burger, en in het bijzonder kwetsbare groepen, te stimuleren richting een gezondere en duurzamere levensstijl.
Consument moet verlaging voelen
Het uiteindelijke effect van het prijsbeleid zal natuurlijk worden beïnvloed door de mate waarin de prijsdaling aan de consument wordt doorgerekend.
De Europese Raad voegde in zijn voorstel toe dat de lidstaten erop moeten toezien dat de verlaagde tarieven de eindverbruiker ten goede komen en dat het algemeen belang voorop staat. De daling in btw zou moeten leiden tot een daling in de eindprijs waardoor de keuze voor groenten en fruit aantrekkelijker wordt. Hoe dit rigoureus kan gebeuren, zal nog moeten blijken. Al biedt dit natuurlijk kansen. Zo stimuleren we de burger, in het bijzonder kwetsbare groepen, richting een gezondere en duurzamere levensstijl. Wat op zijn beurt dan weer kan bijdragen tot het verminderen van ongelijkheden op gezondheidsgebied.
Ook voor pesticiden en kunstmest heeft dit voorstel van de Europese Raad repercussies: hun verlaagde btw-tarieven worden afgeschaft, met als einddatum (teleurstellend genoeg) pas in 2032. Het voorstel moet uiteraard nog definitief afgeklopt worden, maar biedt alvast perspectief.
