Het is geen publiek geheim: grondstoffen en onderdelen reizen vaak de halve wereld rond voor ze als afgewerkt product bij de consument belanden. Dat onze productiesystemen zo versnipperd zijn over vele landen maakt hen kwetsbaar, en dat viel tijdens de coronacrisis meer dan ooit op. Waarom? Het complexe spel van import en export is moeilijk te ontrafelen en de afstand moet telkens het onderspit delven tegen winst. Wij gingen op bezoek bij Soraya Wancour, bezieler van Studio AMA, een Belgische start-up in de textielsector die toont dat het ook anders kan.
Studio AMA besloot een alternatief te bieden, weg van de complexe waardeketens met onderdelen waarvan de oorsprong amper te achterhalen valt. Zo wordt het ontwerp van de kledinglijn van Studio AMA afgestemd op het beschikbare, lokale materiaal en niet omgekeerd.
Bouwend op de rijke geschiedenis die de textielindustrie in Vlaanderen kent, vertrekt modeontwerpster Soraya Wancour van afval van lokale textielfabrikanten. Zo vormen reststoffen van badstoffen van textielfabrikant Clarysse de inspiratie voor unieke T-shirts waarbij het sobere ontwerp de stof helemaal tot zijn recht laat komen. Een mooi voorbeeld van lokale productie die niet als beperkend, maar als versterkend werkt. Op deze manier slaagt ze erin deze textielresten in hun hoogste waarde terug in te zetten in onze samenleving.
Niet enkel het materiaal heeft een lokale component, ook bij de zoektocht naar competenties om deze kledij te produceren, werd gekeken naar de lokale mogelijkheden. Zo past ze haar ontwerp aan aan de mogelijkheden van een lokale sociale werkplaats, waar de kleding wordt gemaakt door mensen die moeilijk terecht kunnen in de reguliere arbeidsmarkt.
Soraya koppelt op deze manier de reststromen van textiel aan de competenties en mogelijkheden van lokale maatwerkateliers. Die aanpak zorgt ervoor dat het hele productieproces zich op nog geen 75 km van haar voordeur bevindt, wat ook voor haar als ondernemer tal van voordelen met zich meebrengt. Minder transport, maar ook meer controle en zekerheid. “Ik heb die fabrieken gezien, ik heb die weefgetouwen gezien, ik heb met de mensen gesproken die daar werken”, vertrouwt ze ons toe.
Het mag duidelijk zijn: transparantie staat bij Studio AMA centraal en vormt voor Soraya zelfs de sleutel tot een duurzamer modelandschap. Delen hoe kleding tot stand wordt gebracht en als consument bewust voor dit verhaal kiezen, zorgt ervoor dat je een verbinding kan maken met wat je draagt, waardoor je wellicht ook anders omgaat met de kleding in je kast.
Op deze manier zorgt de productieketen niet enkel voor een kleinere klimaatimpact tijdens het productieproces, maar draagt het ook bij tot duurzamer gebruik na aankoop. En zo begint de mode van morgen vandaag al.
Overheden kunnen pioniers zoals Soraya een duw in de rug geven door inzameling, sortering en hergebruik centraal te zetten in hun beleid. Dat is mogelijk door maatwerkbedrijven bijkomende financiering te bieden, maar ook door regels te voorzien voor circulair ecodesign van textiel.
In 2021 verschijnt de allereerste Europese textielstrategie, opgesteld door de Europese Commissie in het kader van de Green Deal en het actieplan circulaire economie. Een terechte focus, want slechts 1% van alle textiel wereldwijd wordt gerecycleerd of hergebruikt. De Commissie wil de markt voor hergebruikt textiel aanzwengelen, ‘fast fashion’ aanpakken en nieuwe bedrijfsmodellen ondersteunen. Op lokaal vlak kunnen we niet alleen de inzamelcijfers van textielafval verhogen, maar tegelijk de producenten aanmoedigen of zelfs verplichten om sortering, hergebruik en recyclage te versterken.
DC Flanders heeft opgelijst wat je kan verwachten van dit Europees initiatief, en organiseert op 29 oktober met Ovam een ronde tafel om Vlaamse en Europese knelpunten en opportuniteiten voor de sector te identificeren en mogelijke acties voor te stellen. De aandacht voor circulair textiel schakelt een versnelling hoger. De kansen liggen voor het grijpen voor wie anticipeert op deze evolutie.
