De Vlaamse overheid komt haar beloftes inzake mobiliteit absoluut niet na, schrijven 25 middenveldorganisaties. Met een Antwerpse ‘bypass’ en een cadeau van 5.000 euro voor wie een elektrische wagen koopt, komen we er niet.
In het Luchtbeleidsplan van de Vlaamse regering is vastgelegd dat het aantal voertuigkilometers over de weg moet dalen tot maximaal 51,6 miljard gereden kilometers in 2030. In de praktijk blijft het autoverkeer echter toenemen, tot inmiddels meer dan 61 miljard voertuigkilometers per jaar. Daartegenover staat dat elke tram-, bus- en treingebruiker dagelijks ervaart dat de betrouwbaarheid van het openbaar vervoer er stelselmatig op achteruitgaat. Wat in beleidstermen ‘budgetneutraal’ heet, betekent in de praktijk een desinvestering en sluipende afbouw.
Nochtans heeft de overheid zich er al meermaals toe verbonden om te investeren in een modal shift: meer ruimte voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer, en maximaal 50 procent van de verplaatsingen per auto. Dat staat in het regeerakkoord van 2019 van de Vlaamse regering. Dat staat in het Routeplan 2030 van de 32 gemeenten van de Vervoerregio Antwerpen. Dat is ook een essentiële afspraak in het Toekomstverbond dat in 2017 werd afgesloten met de burgerbewegingen Ademloos, Ringland en stRaten-generaal ‘voor de bereikbaarheid en de leefbaarheid’ van Antwerpen.
Premetro gesloten
De Vlaamse overheid komt haar eigen doelstellingen, afspraken en beloftes echter niet na. Elke dag duiken er nieuwe voorbeelden op. Wie geld genoeg heeft om een elektrische auto te kopen, krijgt er van de Vlaamse overheid een cadeautje van 5.000 euro bovenop. Wie daarentegen in de kou op een bus staat te wachten, heeft geen enkel perspectief op beterschap. Laat staan dat iemand die met de auto rijdt, voor zijn plezier zal overschakelen op het openbaar vervoer, terwijl de modal shift net dát beoogt.
Ander voorbeeld. Om het verkeer tijdens de Oosterweelwerken om te leiden komt er een voorlopige snelweg naast de Ring, de zogenaamde bypass. In het MER-project staat letterlijk: ‘Verder wordt aanbevolen om een zo performant mogelijk pakket aan minder-hinder-maatregelen te voorzien, met alternatieven voor het autoverkeer, om een zo duurzaam mogelijke modal split te bekomen.’ Maar in plaats van dat tijdig te plannen, beslist men om de premetro net in die periode te sluiten. Daardoor zullen de autoverkeerschaos en de files alleen maar toenemen in plaats van te verminderen. Dat is het tegenovergestelde van wat de modal shift beoogt.
In het Toekomstverbond kwamen overheid en burgerbewegingen overeen om naast de bouw van de Oosterweeltunnel ook de Ring maximaal te overkappen, een Haventracé te realiseren én een modal shift te bereiken naar minder autoverkeer. De infrastructurele agenda is in volle uitvoering. Nu de concrete stappen voor de modal shift moeten worden gezet, blijken veel stakeholders met de voeten te slepen. Er zijn nog geen budgetten om de modal shift echt te realiseren, en voor het ontwerp en de realisatie van de overkapping van de Zuidelijke Ring ontbreekt het nog steeds aan een duidelijke planning en engagement.
Receptenboek
‘Wat Vlaanderen zelf doet, doet het beter’, was ooit de grote belofte. Tot op vandaag is de belofte van een modal shift níét waargemaakt, integendeel. Behalve aan een nieuwe autotunnel of een subsidiëring van elektrische voertuigen is er vooral grote nood aan extra investeringen in duurzame multimodale mobiliteit (openbaar vervoer, fietsers en voetgangers) en in het terugdringen van de bestaande vervoersarmoede. Dringende investeringen in achterstallig onderhoud, aanvullend materieel én in personeel zouden topprioriteit moeten zijn. Quod non.
In september verenigden 25 Antwerpse verenigingen zich in de Modal Shift Coalitie Regio Antwerpen. Zij schreven een receptenboek voor meer leefkwaliteit, met een betere ruimtelijke ordening en meer aandacht voor voetgangers, fietsers en kwaliteitsvol openbaar vervoer. Wij pleiten ervoor om te investeren in alternatieve vervoersmodi, zodat je de auto alleen moet gebruiken als je die echt nodig hebt. Als coalitie bieden wij bestuurders niet alleen een receptenboek aan, maar ook een maatschappelijk draagvlak. Mensen zijn de files beu, het lawaai, de stank, de drukte, de onveiligheid en de stress. Hoe minder auto’s op de weg, hoe beter de leefkwaliteit. Investeer in openbaar vervoer. Nú!
Deze opinie verscheen ook in De Standaard en is geschreven door:
Marie Desrousseaux (Bond Beter Leefmilieu), Bart Van der Spiegel (Voetgangersbeweging),
Jenny De Laet (ABLLO Waasland), Dirk Avonts (Ademloos), Stijn Wens (Antwerpenize), Eric Yperman (BorgerhouDt van Mensen), Frank Van Houtte (Denktank Rupelstreek), Luk Vanmaele (Forum Humane Stad), Paul Lermytte (GruunRant en Red de Voorkempen), Gilbert Cant (Het Groene Waasland), Lode Daelemans (Het Juiste Spoor), Boud Jongenelen (Lenora), Bea Mertens (Merksem Leefbaar), Inge Salden (Recht op Lucht), Luc Desmedt (Reizigersbond en Verenigde Supporters Openbaar Vervoer), Peter Vermeulen (Ringland), Frans Teuchies (’t Schijnverbond), Anne Baudouin (stRaten-generaal), Werner Geboes (Verkeersplatform Rupelstreek), Jan Vos (Zorro), Dirk De Weerdt (Fietsersbond), Matthias Vermael (Netwerk Duurzame Mobiliteit), Dirk Wiesé (TreinTramBus)