Heel wat supermarkten werden in de jaren 70 en 80 gebouwd als overmaatse schoendozen in één bouwlaag, met grote parkings errond. Veel van die winkels zijn versleten en aan vervanging toe. Wat als we deze ruimte intensiever zouden gebruiken, door te bouwen op de supermarkt, de parking ondergronds te brengen en boven de parking ook woningen en groen te voorzien? Een nieuw onderzoek toont aan dat we hierdoor de woonbehoefte voor de volgende tien jaar kunnen opvangen en tegelijk meer groen in de stad brengen.
Stel u voor: de superwoonmarkt
Het herontwikkelen van supermarktsites wordt beschreven in de paper ‘super(woon)markten’. Hierin werd voor zeven grote ketens onderzocht hoeveel super- en hypermarkten er aanwezig zijn in Vlaanderen en wat hun oppervlakte is. De onderzoekers keken vervolgens enkel naar supermarkten in stedelijke gebieden, omdat het niet de bedoeling is autoverkeer naar afgelegen locaties in de hand te werken.
In de grote en kleinere steden blijkt het te gaan om 240 supermarkten, met 388 ha aan parkings. De wetenschappers becijferden dat door boven op de supermarkt te bouwen, de helft van de parking te bebouwen en de andere helft te vergroenen, er voldoende ruimte komt om woningen te voorzien die de bevolkingsgroei van de volgende tien jaar kunnen opvangen. Volgens de rekenoefening moet daarvoor slechts in vier bouwlagen worden gebouwd. Bovendien komt er zo bijna 200 hectare aan groen bij in de stad.
Restwarmte van diepvriezers
Het idee biedt nog heel wat andere voordelen. Zo kan de restwarmte van diepvriezers of koelopslagplaatsen gebruikt worden om de bovengelegen woningen te verwarmen. De parkeerplaatsen kunnen worden gedeeld door de winkelende mensen, die overdag parkeren, en de bewoners, die vooral ‘s avonds parkeerplaats nodig hebben. Ook puur economisch is het interessant, door de hoge vastgoedprijzen in de stad, maar ook omdat de supermarkt zijn klantenaandeel vergroot. De mensen wonen immers pal boven de winkel.
Ruimtelijk rendement omhoog
De super-woon-markt past helemaal binnen het idee om het ruimtelijk rendement te verhogen, zoals minister Schauvliege wil doen met het nieuwe Beleidsplan Ruimte Vlaanderen. Door reeds bebouwde ruimte intensiever te gebruiken, hoeft geen open ruimte meer verkaveld te worden. Het idee kan ook toegepast worden op heel wat andere constructies die typisch uit één bouwlaag bestaan, zoals opslagplaatsen, culturele centra of sporthallen. Meer doen met minder ruimte biedt enorme kansen om natuur en landbouwgebieden te vrijwaren voor de toekomst.
De paper super(woon)markten werd uitgewerkt door onderzoekers van de UGent en de KU Leuven voor de Plandag 2016, een jaarlijkse ontmoetingsdag van stedenbouwkundigen uit Vlaanderen en Nederland. De paper werd terecht bekroond met de plandagprijs.
