Wallonië wil net als Brussel statiegeld invoeren. Een uitstekende keuze. Wat betekent dit voor Vlaanderen? We leggen het uit in dit interview op Radio 1, en vatten de situatie in dit artikel kort samen.
Wat staat er in het Waalse regeerakkoord?
Het voornemen staat op pagina 29: “na evaluatie van de huidige pilootprojecten, zal de Regering de progressieve uitvoering, op het niveau van België, van een statiegeldsysteem of een retourpremiesysteem voor de blikjes en PET-flessen, dat economisch leefbaar en doeltreffend is en toestaat om milieuwinst en openbare netheidswinst te halen, verdedigen.”
Wat betekent dit voor Vlaanderen?
Stel dat Vlaanderen achterblijft, terwijl Wallonië en Brussel een statiegeld invoeren. Dat betekent dat mensen uit Vlaanderen blikjes en flessen (zonder statiegeld) in Brusselse of Waalse automaten werpen om het statiegeld te innen. Dit zou het financiële model voor Brussel en Wallonië volledig uithollen.
De gewestregeringen en de producenten (die instaan voor de financiering van het systeem) zullen dat te allen prijze vermijden door aparte verpakkingen in te voeren voor Vlaanderen langs de ene kant, en Brussel en Wallonië anderzijds, zodat de automaten in Brussel en Wallonië de verschillende drankverpakkingen herkennen.
Hogere kosten
Dit zal de producenten handenvol geld kosten. Zij moeten immers verschillende verpakkingen en verpakkingssystemen en de daarbij horende logistiek uitwerken. Bovendien verliezen ze schaalvoordelen. Hoe groter het systeem, hoe goedkoper. Dat leidt tot een bijzonder ironische situatie.
De drankproducenten en supermarkten houden tot dusver statiegeld tegen, maar als Brussel en Wallonië hun zin doordrijven, zal het de producenten uiteindelijk gewoon meer kosten. Zij moeten immers vanuit hun uitgebreide producentenverantwoordelijkheid opdraaien voor de kosten van de inzameling van verpakkingsafval, in dit geval via twee verschillende systemen.
Vlaanderen: binnenkort een eiland
Brussel en Wallonië zijn niet alleen. Ook de Franse en de Britse regeringen plannen de invoering van statiegeld. In Nederland doet men het al (deels). De vrees voor eventuele grensaankopen vervalt dus. Bovendien zorgt nieuwe Europese wetgeving ervoor dat in de nabije toekomst 90% van de plastic flessen selectief moet ingezameld worden, wat schier onmogelijk is zonder statiegeld.
In de zomer van 2018 publiceerde een Vlaamse regering (met dezelfde partijen die vandaag onderhandelen) haar verpakkingsbeleid 2.0. Dat stelt dat de inzamelings- en recyclagedoelstellingen eind 2023 wordt opnieuw geëvalueerd. Indien de doelstellingen nog steeds niet significant gehaald worden, hetgeen wellicht het geval is, zal de sector gevraagd worden om statiegeld te organiseren.
Gelet op de recente evoluties in het buitenland en de andere gewesten, is verder verzet een achterhoedegevecht. De vraag is nu vooral of en hoe men in Vlaanderen gaat samenwerken met de andere gewesten, en op welke manier we opnieuw een voorloper kunnen worden op vlak van kennis en technologie.
