Uit het regeerakkoord blijkt dat de Vlaamse regering ook de volgende jaren grote stroomverbruikers ‘maximaal’ zal compenseren met geld uit het Klimaatfonds. In 2020 loopt het bedrag op tot 93 miljoen euro. Oliebedrijven zoals ExxonMobil krijgen daarbij van de Vlaamse regering miljoenen om hun energiekosten te compenseren. Ondertussen snoeit de regering in de ondersteuning voor hernieuwbare energie en elektrisch vervoer, terwijl er een nijpende nood is aan bijkomende investeringen in maatregelen om de klimaatverandering te beperken.
Vier keer te veel steun
Met de regeling voor indirecte emissiekosten krijgen bedrijven subsidies om de meerkost in de elektriciteitsfactuur als gevolg van het Europese klimaatbeleid te compenseren. Nodig om hun concurrentiepositie te vrijwaren, klinkt het. Bond Beter Leefmilieu maakte eerder al duidelijk dat het bedrag dat ExxonMobil krijgt, vier keer hoger is dan de kosten die ze hebben aan het Europese emissiehandelssysteem. Bovendien hoeven die bedrijven daar nauwelijks iets in ruil voor te doen.
Met deze regeling is sinds 2015 al 147 miljoen euro vanuit het Vlaams klimaatfonds uitgekeerd aan grootverbruikers. Ook voor 2019 voorziet de Vlaamse regering 34,5 miljoen euro. Een kleine helft van de Vlaamse inkomsten uit de veiling van emissierechten of goed 30 procent van de nationale inkomsten gaat naar deze steunregeling voor grootverbruikers. Het voorbeeld dat tekenend is voor de absurditeit van dit systeem: oliebedrijf ExxonMobil kreeg over die periode van vier jaar (2015-2018) al 5,6 miljoen euro uit het klimaatfonds.
Maximale compensatie
De nieuwe Vlaamse regering lijkt daar geen verandering in te willen brengen en blijft kiezen voor een maximale invulling van de steunmaatregelen aan de industrie. In het regeerakkoord lezen we: “We verlengen de huidige maximaal toegelaten compensatiemaatregelen voor de indirecte carbon leakage in afstemming op de energienorm en gefinancierd door het klimaatfonds. Dit is noodzakelijk om de internationale competitiviteit van onze ondernemingen te vrijwaren.”
Dat blijkt ook uit de begrotingstabellen van de nieuwe regering. Voor 2020 voorziet ze 93 miljoen euro voor klimaatsteun aan de industrie - bijna drie keer meer dan in 2019. Daarmee vormt de steun aan de industrie de grootste slokop van het klimaatfonds. Een fonds dat zou moeten dienen voor échte klimaatmaatregelen.
Geld voor écht klimaatbeleid
Volgens de sociale partners van de SERV is tussen de 3 en 12 miljard euro per jaar aan extra overheidsuitgaven nodig om de energie- en klimaatdoelen te halen, vooral voor energierenovaties bij kwetsbare groepen en openbaar vervoer. De schaarse middelen uit het klimaatfonds zouden dan ook veel beter daaraan besteed worden dan aan cadeaus in de vorm van subsidies voor oliebedrijven die al miljardenwinsten boeken.
De overstap naar een koolstofneutrale industrie een buitengewone uitdaging. De miljoenen die de Vlaamse overheid aan ondernemingen geeft enkel omdat ze veel elektriciteit gebruiken, zijn grotendeels weggegooid geld. Steunmaatregelen of fiscale vrijstellingen voor bedrijven moeten integraal gaan naar emissiereducties en energiebesparing, en afhankelijk zijn van striktere economische, ecologische en sociale criteria die bedrijven stimuleren de transitie te maken naar koolstofneutraliteit en circulariteit.
