Zo kan de Vlaamse regering het Energie- en Klimaatplan 2030 nog rechttrekken

Op 1 januari 2020 moet België zijn finale energie- en klimaatplan 2030 indienen. De ontwerpversie van het plan kreeg deze zomer een zware onvoldoende van de Europese Commissie. Ook het Vlaamse luik volstond niet. Het Vlaams Energieagentschap (VEA) publiceerde intussen een hele reeks extra maatregelen die moeten helpen om de doelstellingen te halen voor Vlaanderen. Of dat zal lukken, is nog maar de vraag. 

Vlaanderen vertrekt met achterstand

Sinds de evaluatie van de Europese Commissie lieten de nieuwe regeringen in Wallonië en Brussel al weten de regionale ambities te willen opkrikken. De Vlaamse regering daarentegen start het werk met een stevige achterstand. Want met het schrappen van de slimme kilometerheffing en de verplichte renovatie na verkoop, lijkt het halen van de doelstellingen bijna een onmogelijke opdracht geworden. 

Voormalig minister van Energie Tommelein voelde de bui al vroeg hangen en vroeg aan het VEA om in de periode mei-september de Stroomgroepen te herlanceren. Deze rondetafels van alle maatschappelijke stakeholders moesten samen bijkomende voorstellen formuleren voor het Energie- en Klimaatplan. De resultaten van de vijf werkgroepen staan nu allemaal online en zijn zeker de moeite om eens door te nemen. 

Koken kost geld

Waar de Stroomgroepen Energie-efficiëntie, Hernieuwbare energie en Flexibiliteit elk een hele reeks concrete maatregelen naar voren schuiven om het plan aan te scherpen, leggen de rapporten over financiering en governance pas echt de vinger(s) op de wonde.

De energie- en klimaattransitie vereist investeringen in infrastructuur: in gebouwen, de energiesector, de transportsector, groen-blauwe infrastructuur, economie en innovatie … Volgens inschattingen lopen de vereiste investeringen om de klimaat- en energiedoelen te halen op van 7 miljard euro per jaar naar 13 miljard euro per jaar nu in een minimumscenario, en naar 19 miljard euro per jaar in een maximumscenario. Het gaat daarbij over een verdubbeling tot een verdriedubbeling van het investeringsritme. 

De werkgroep raadt aan om te investeren in ‘de grote verbouwing’, zowel met publieke als private middelen. Aandacht voor kwetsbare gezinnen kan zowel aan het klimaatprobleem als aan armoede tegemoetkomen. Het huidige relatief gunstige sociaal-economische klimaat moeten we aangrijpen om zeer snel werk te maken van die bijkomende investeringen. De groep pleit ook voor een geïntegreerd investerings- en financieel plan dat investeringen in infrastructuur-, energie- en innovatie met elkaar verbindt. En met het laatste aandachtspunt voor een grondige transparantie, monitoring en impactanalyse van de financieringsstrategie, sluit ze naadloos aan bij de bezorgdheden van de Werkgroep Governance. 

Simpel: álles moet beter

Om iedereen aan boord te houden en draagvlak, betaalbaarheid, ondernemersklimaat en competitiviteit te bewaken is ‘good governance’, goed bestuur, cruciaal. De consensus is groot dat zowat álle fasen van het Vlaamse energie- en klimaatbeleid veel beter moeten: visievorming, planning, uitvoering, monitoring, rapportering, evaluatie en bijsturing. Dat vraagt bijkomende inspanningen op het vlak van coördinatie, participatie, monitoring, data, onderbouwing, uitvoering en evaluatie. Klimaatbeleid is transversaal beleid: de samenwerking tussen de verschillende beleidsdomeinen, maar ook met bottom-upinitiatieven moet een speerpunt worden. En ten slotte moet de overheid op alle niveaus substantieel meer capaciteit vrijmaken om de energie- en klimaatuitdaging aan te pakken.

Alle Stroomgroep-suggesties samen vormen een stevige kluif voor de Vlaamse regering de komende weken. Hopelijk maakt ze hier bij de opmaak van haar beleidsnota’s goed gebruik van, zodat Vlaanderen zich volgend jaar ook rond energie- en klimaatbeleid durft te spiegelen aan de Scandinavische landen.

Klimaatbeleid Energiebesparing Windenergie Zonne-energie

Meer over Klimaatbeleid, Energiebesparing, Windenergie, Zonne-energie