Pexels photo

Van gas los: Turnhoutse wijk legt de uitdagingen bloot

Pexels photo

Het Turnhoutse burgerinitiatief De Koep liet door Kelvin Solutions onderzoeken hoe je een typische Vlaamse verkavelingswijk kan verwarmen zonder aardgas. De studie maakt de vergroening van de residentiële warmtevoorziening voor huishoudens weer een stap concreter. Maar wat blijkt: niet enkel technologisch en financieel is de uitdaging groot. Vooral voldoende draagvlak creëren blijkt een enorme opgave.

Heel wat potentieel

De wijk van de Jef Buyckxstraat in Turnhout bestaat uit 204 open en halfopen woningen uit de jaren ‘70 en ‘80. Een monofunctionele woonwijk, met een lage densiteit, ondermaatse energie-efficiëntie en hoofdzakelijk verwarmd met aardgas. Kelvin Solutions analyseerde niet alleen het energiebesparingspotentieel en de mogelijkheden om over te stappen op hernieuwbare warmte, maar ging ook na welke opties tot verdichting haalbaar zijn.

Nuluitstoot haalbaar, maar motivatie ontbreekt

Bij ingrijpend energetisch renoveren, kan de wijk haar energieverbruik drastisch terugdringen tot 14% en de resterende energievraag invullen met warmtepompen. De CO2-uitstoot zou dan dalen met liefst 80%. Er is ruimschoots voldoende dakoppervlakte beschikbaar om het verbruik van die warmtepompen op te vangen met zonnepanelen, maar dan is er wel nood aan een buurtbatterij of een verzwaring van de elektriciteitsdistributie. Als alle elektriciteit hernieuwbaar opgewekt wordt, haalt de wijk zo een nuluitstoot van CO2. De investeringskost voor ingrijpende renovaties bedraagt tussen de 57.000 en 85.000 euro (inclusief BTW). Hoewel zulke renovaties naast energiebesparing ook comfortwinsten opleveren, zorgen de terugverdientijden tot 27 jaar ervoor dat er onvoldoende economische motivatie is om zwaar te renoveren aan de huidige energieprijzen.

Kansen voor verdichting

De studie pleit voor een wijkaanpak om stevige kortingen te onderhandelen met aannemers, om een degelijke kwaliteitscontrole toe te laten en om een aanzuigeffect te creëren, waardoor nog meer bewoners hun woning renoveren. Structurele verdichting in de wijk lijkt niet haalbaar op korte of middellange termijn, maar er zijn wel kansen voor kleinschalige verdichting en versnelde sloop en hernieuwbouw. Bovenbouw (met optopping) en achterbouw (met zorgwoningen) lijken het meest realistisch.

Overheid kan renovaties aanzwengelen

Kelvin Solutions bevroeg ook de inwoners van de wijk. Wat blijkt daaruit? De bereidwilligheid om doorgedreven te renoveren, is veel kleiner dan voor een beperkte energetische renovatie. De overheid moet daarom de natuurlijke transactiemomenten (zoals een verkoop) beter benutten, desnoods via verplichtingen. Ook moet ze sloop en hernieuwbouw en ingrijpende renovaties blijven stimuleren. Overheidscommunicatie tot in de straat zal heel belangrijk zijn om iedereen mee te krijgen.

> Artikel van De Koep: De weg naar aardgasloze verkavelingswijken in Vlaanderen is nog lang

> Studie van Kelvin Solutions

Groene warmte

Meer over Groene warmte