Het jaarrapport van de Vlaamse Milieumaatschappij over de luchtkwaliteit in de Antwerpse haven kwam met een dubieuze conclusie: de uitstoot daalt en de Europese doelstellingen zijn behaald, maar er is waarschijnlijk een onderschatting van de gerapporteerde emissies, en zelfs enkele nieuwe uitstoothotspots. De nieuwe Europese emmisssienormen voor afvalgassen in de chemiesector komen dus als geroepen.
Na jarenlang onderhandelen is de Europese Commissie tot een akkoord gekomen voor de zogenaamde BREF voor Waste Gas of Chemicals. De Beste-Beschikbare Technieken conclusies bevatten een resem maatregelen die chemische bedrijven moeten doorvoeren tegen 2026. Voor Vlaanderen gaat het over ongeveer 200 chemische installaties, onder meer EVONIK en BASF. De BREF blijft één van de krachtigste manieren om de industrie snel te verduurzamen op milieuvlak.
In december 2021 schreven we al wat de Europese richtlijn industriële emissies (IED) is en hoe die hervormd lijkt te worden. De IED is de belangrijkste richtlijn wanneer het aankomt op industrie: het bepaalt onder meer welke emissienormen opgelegd worden, maar evengoed welke impact er moet gereduceerd worden via de omgevingsvergunning in elke lidstaat. Erg technische, maar cruciale onderdelen zijn de BREF - de BBT (Beste beschikbare technieken)-REFerentiedocumenten. Daar staan de meest milieuvriendelijke technieken en de emissienormen (voor NOx bijvoorbeeld) van gans Europa voor één bepaalde sector in beschreven. Die worden in Vlaanderen uiteindelijk opgelegd via de vergunning of staan vast in de VLAREM III, het besluit voor de algemene en sectorale milieuvoorwaarden voor de industrie.
Waste gas wat?
Verbranding van afvalgas in de chemische sector is één van de belangrijkste bijdragers voor tal van emissies, denk maar aan de uitstoot van vluchtige organische stoffen, zoals benzeen of tolueen. Daarom wilt Europa deze emissies drastisch inperken. Dat doet ze via de BREF WGC, vertaald als afvalgasbeheer in de chemische sector. Deze is voornamelijk van toepassing voor bedrijven die focussen op de productie van organische chemicaliën, zoals polymeren (denk onder andere aan PVC) en farmaceutische producten.
De doelstelling is om de impact op mens en milieu te verkleinen door het inperken van 34 belangrijke luchtverontreinigende stoffen. Zeker de kankerverwekkende en giftige stoffen worden deze keer met argusogen bekeken. Geen moment te vroeg!
De belangrijkste conclusie? Die gaan onder meer over de hoeveelheid stikstofoxides (NOx) die deze installaties mogen uitstoten. Voor zowel nieuwe als bestaande installaties wordt de lat nu tussen de 5 en 130 mg NOx/Nm3 gelegd. Een voorbeeld: voor het Antwerpse EVONIK betekent dat ongeveer halveren van wat ze nu uitstoten. Belangrijk daarbij is dat er naast een algemene uitstootlimiet ook veel heel concrete maatregelen worden opgelegd om de NOx-uitstoot te verminderen. Het gaat ondermeer over selectieve katalytische reductie of low-NOx branders (ovens die voor proceshitte zorgen). De BREF legt ook op dat de diffuse en geleide emissies beter gemonitord moeten worden.
Dat laatste is een hele belangrijke: recent publiceerde de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) een studie over de luchtkwaliteit in de Antwerpse haven. Frappant was de indicatie dat de vluchtige organische emissies die gerapporteerd werden via het integraal milieuverslag onderschat zijn en dat er ook nieuwe hotspots aangetroffen werden met hoge benzeen waarden. Daarom is deze BREF alvast welgekomen.
Vlaanderen moet aan de slag
Deze conclusies werden op 12 december 2022 gepubliceerd. Het Vlaamse Departement Omgeving zal dit jaar de BBT-conclusie implementeren in een ontwerptekst voor bijkomende sectorale voorwaarden. Die moet voor ons een ambitieuze invulling geven van wat Europa voorstelt. De nieuwe Europese BREF regels is dé meest impactvolle wetgeving van het decennium om de chemie-uitstoot te reduceren. Dat betekent dat de Vlaamse overheid binnen de twee jaar alle afvalgasinstallaties moet evalueren en - waar nodig- de vergunningsvoorwaarden bijpassen. Tegen eind 2026 moeten alle installaties voldoen aan de nieuwe emissiegrenswaarden.
De Vlaamse milieugebruiksruimte staat al decennia onder druk. In het drukbevolkte Vlaanderen moeten we de balans tussen industrie en leefmilieu terug herstellen. De BBTs zwengelen innovatie aan die de milieudruk drastisch kan reduceren. Die Europese akkoorden kunnen echter niet zonder een ambitieus Vlaamse stikstofkader en luchtbeleidsplan én een doortastender vergunningenbeleid.
