Almaar meer bedrijven ontwikkelen een visie over hoe ze klimaatneutraal kunnen worden tegen 2050. Klimaatroadmaps vinden daarbij stilaan hun weg in het industrieel beleid van Vlaanderen. Maar: hoe garanderen we dat die roadmaps echt leiden tot klimaatactie en meer zijn dan greenwashing? Om dat uit te zoeken, organiseerde BBL een workshop op maat van beleidsmedewerkers en vakbonden.
Niet alleen sommige Vlaamse bedrijven trekken de kaart van klimaatroadmaps: ook de Vlaamse overheid springt mee op de kar en legt de opmaak van zo’n klimaatroadmap zelf op als voorwaarde om van een aantal subsidies te kunnen genieten. Eind dit jaar zal de Vlaamse overheid de nieuwe Energiebeleidsovereenkomsten (EBO’s) voorstellen. Bond Beter Leefmilieu bepleitte eerder al om hier klimaatroadmaps aan te koppelen.
Maar wat moet er minimaal instaan om van klimaatroadmaps een geloofwaardig instrument te maken? En hoe kan de Vlaamse overheid ook aansluiting zoeken bij bedrijven die al stappen in die richting gezet hebben? Denk bijvoorbeeld aan bedrijven die zich aangesloten hebben bij het Science Based Targets initiatief (SBTi), het bekendste van de internationale initiatieven die bedrijven aansporen om een klimaatroadmap op te stellen, met een eigen methodiek.
Wat maakt bedrijfsklimaatplan geloofwaardig?
De workshop startte met een presentatie van Sybrig Smit, één van de auteurs van de “Corporate Climate Responsibility Monitor”. BBL berichtte eerder al over dit rapport, dat de klimaatplannen van de 25 grootste bedrijven wereldwijd evalueerde. Wat maakt een klimaatplan geloofwaardig? In eerste instantie moet het bedrijf rapporteren over alle emissies: niet alleen van de eigen installaties, maar ook over de volledige waardeketen van grondstof tot klant. Vervolgens moet het bedrijf zich engageren voor diepe emissiereducties van minstens 90% op de lange termijn, met tussentijdse doelstellingen van maximaal 5 jaar in de toekomst. De klimaatplannen moeten ook voldoende innovatief zijn en aanzetten tot investeringen in nieuwe producten of productietechnieken, of in extra capaciteit aan hernieuwbare energie.
Als tweede spreker kwam Reine Spiessens van WWF Belgium uitleg geven over de Belgian Alliance for Climate Action (BACA). Deze “coalition of the willing” werd in het najaar van 2020 opgericht en is intussen al aangegroeid tot een netwerk van 95 grote bedrijven en organisaties. Deze bedrijven bereiden zich voor om Science-Based Targets aan te nemen, dat zijn klimaatdoelstellingen die in lijn liggen met het Akkoord van Parijs.
Tijdens de workshop hoorden we tenslotte twee inspirerende getuigenissen van Belgische bedrijven die nu al Science-Based Targets hebben aangenomen: Atlas Copco en Barco.
Vlaanderen moet de handschoen opnemen en ervoor zorgen dat veel meer bedrijven het goede voorbeeld van de voorlopers volgen.
Eyeopener
Beide sprekers gaven aan dat de Science Based Targets een belangrijke hefboom zijn om een breed draagvlak te bouwen voor klimaatactie binnen het bedrijf. Ze leveren het juiste kader om diverse afdelingen bij de klimaatplannen te betrekken, terwijl klimaat vroeger vaak beperkt bleef tot de afdeling duurzaamheid.
Ze blijken vaak ook een eyeopener voor bedrijven. Zo was het een openbaring dat de klimaatimpact van beide bedrijven verder in de waardeketen (de scope 3-emissies) veel groter is dan de emissies van het bedrijf zelf (scope 1- en scope 2-emissies). Dat zorgt voor een verschuiving van de focus: van het vergroenen van de eigen activiteiten naar het ontwikkelen van energiezuinige producten.
Science-Based Targets bieden deze bedrijven een werkbare en objectieve internationale standaard om hun klimaatambities te toetsen, en een tool om hierover transparant en geloofwaardig met hun stakeholders te communiceren. Science-Based Targets laten toe om consensus te creëren over het te voeren klimaatbeleid, in een taal die een bedrijf beheerst: becijferbare doelstellingen. Door toeleveranciers te bevragen en te evalueren op basis van deze tool, kunnen bedrijven zo ook impact hebben in de hele waardeketen.
In de afsluitende discussie met vakbonden kwamen we tot de conclusie dat Science Based Targets ook een kapstok kunnen vormen binnen het sociaal overleg, net omwille van de breed beschikbare informatie over klimaatambities van bedrijven, wat op dit ogenblik in de meeste gevallen ontbreekt.
Vlaanderen, leg de laat hoog genoeg
De voorbeelden van Barco en Atlas Copco maken duidelijk dat klimaatroadmaps, wanneer ze goed omkaderd en voldoende gestructureerd zijn, echt een hefboom kunnen zijn voor de verduurzaming van de industrie. Heel wat bedrijven hebben er al ervaring mee opgebouwd en engageren zich tot uitdagende klimaatdoelen. Vlaanderen moet de handschoen opnemen en ervoor zorgen dat veel meer bedrijven het goede voorbeeld van deze voorlopers volgen. Dát moet de inzet zijn van de nieuwe energiebeleidsovereenkomsten. We roepen de Vlaamse regering dan ook op om bij het bepalen van de inhoud van de roadmaps de lat voldoende hoog te leggen.
